Nhật ký một ngày của tình yêu.

Không biết nói như thế nào. Mỗi lần đặt tay lên bàn phím, tự động những ý nghĩ bay đi mất hết. Muốn viết về những kỷ niệm ghi dấu của tình yêu, thế nhưng thấy sao trần trụi quá. Đây là câu chuyện của hai người mà. Khi yêu nhau, người ta có nhiều cách để bày tỏ, đâu ai có thể giống ai. Thế nhưng, vẫn hơi buồn và thất vọng !
Những tin nhắn, khi chúc mừng thì nó là niềm vui, nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu nó bao hàm ngay từ đầu rằng: "Chúc em ngủ ngon" - có nghĩa là em ngủ đi, chỉ cần một tin nhắn dành cho em thôi nhé? Hay mình đa đoan quá, không nên yêu cầu hay đòi hỏi quá nhiều ở người khác? Muốn gần hơn nữa những ánh mắt, hay những bàn tay nắm chặt tay giữa phố đông người? Những cơn sóng cuộn đến, rồi vỗ ra xa. Những con sóng nhỏ.

Một ngày mới lại bắt đầu.

Sáng, tung mền thức dậy trước khi tiếng chuông điện thoại reo vang. Thật may là cái đầu không cảm thấy buồn ngủ, không còn nặng nề nữa. Nhanh chóng đánh răng, làm vệ sinh cá nhân, đến công ty. Hôm nay mang đôi giày mới, một đôi giày xinh xinh màu đen. Mua để đi đám cưới.
Vào đến công ty, ăn sáng với món Há cảo ngon tuyệt của người Hoa. Khởi đầu một ngày mới thật vui. Gọi điện thọai cho anh, anh cũng khỏe, anh đang ở công ty. Thế mà cứ hay nhõng nhẽo, hìhì. Đáng yêu lạ.
Từ lâu rồi, có sở thích chạy ngang những khu chợ đông đúc, để thấy từng bó rau, mớ cá được bày dọc theo lối đi. Những con người thuần khiết, giữa khu chợ đông đúc. Cũng không biết họ như thế nào, nhưng mình thích suy nghĩ theo cái cách của mình, nơi những con người ai cũng đáng yêu !
Mới họp riêng với sếp. Có những định hướng phát triển mới. Nhưng không biết có lâu không. Không biết có được tin tưởng và welcome không?
Nhớ anh quá, nhớ nhiều, khuôn mặt thật đáng yêu, và hay dỗi hờn em. Ôi, anh cũng không ở xa em mấy mà sao thấy nhớ anh nhiều quá. Sóng gió đã qua đi rồi, em tin như thế, anh biết không.

Internet.

Ngày hôm nay là ngày đầu tiên vào Internet. Thật thích thú, cứ loay hoay với Internet. Những tưởng không thể vào blog của mình ở nhà mất rồi ! Vậy mà cuối cùng cũng vào được. Thế là mở thêm một cánh cửa ra với thế giới, ra với bạn bè. Hic, nhưng không được nữa rồi. Viết thì được nhưng đọc thì không được !

Anh vừa đi công tác về. Bốn ngày trôi qua thật lâu, và anh cũng đã trải qua nhiều gian nan, khổ cực, những tưởng có lúc không thể về với mình, thấy cuộc sống là quí giá nhất. Tiền bạc chỉ là một phần! Nếu cho mình chọn lại, vẫn sẽ yêu anh. Anh là niềm hạnh phúc của mình mà. Có anh thì mình đã dần quên những chuyện đã qua. Anh chở nhiều hành lý, hai chân rung rung vì phải kẹp hành lý ở giữa. Anh kể về những khoảnh khắc anh đã đối mặt với hiểm nguy, với cái chết. Mình nào biết, chỉ ở nhà và làm một việc là giận dỗi.

Bên cạnh, trên truyền hình liên tục phát ra những âm thanh ồn ào từ những dòng quảng cáo. Nhức hết cả đầu. Nhưng đó là vì ở chung một tập thể.

Bị say tàu xe.

Đang ngồi trong văn phòng, tự dưng một mùi hương xộc lên mũi, mùi hương thường dùng trên những chuyến xe buýt đường dài, tự dưng thấy buồn nôn. Trong bụng cứ bồn chồn khó chịu. Những thức ăn từ sáng cứ ngọ nguậy muốn chui ra. Đôi khi không có việc gì làm, hay suy nghĩ vẩn vơ về những lý do gây nên "tâm bệnh". Đó là những chuyến xe bít bùng, mùi hơi người cứ xồng xộc đến, ngột ngạt, khó chịu. Ghế nhỏ chật chội, mỗi khi ngủ quên lại bị dội đầu vào cửa kính. Đau điếng ! Nếu may mắn, cạnh bên là một chàng trai dễ thương, để dù có nằm ngủ phía bên kia cũng có một giấc mơ đẹp. Còn không may, phải ngồi cạnh một ông chú có máu 35 chắc không dám ngủ, mà cứ thức, ôm khư khư cái túi xách (hành lý quan trọng nhất chuyến đi) vào người. Muốn nôn cũng không dám nôn. Xấu hổ chết ! Lại thêm mùi nệm xe lâu ngày không thay, hết người này ngồi lên đến người kia ngồi, nghĩ đến đó thôi đã đủ...rụng rời ! Hỏi làm sao mà mình có thể yêu xe buýt, taxi hay đại loại những phương tiện 4 chân, cửa kính bít bùng được? (Ngay cả máy bay) ! Hic.
Lại ngồi nhích lên để chỉnh lại màn hình vi tính. Mùi hương dịu ngọt từ nước hoa trên áo nhẹ nhàng lan tỏa. Thật sảng khoái. Đây chính là "mùi của gia đình" ! Dù đi đâu xa, nhưng nếu nghe một mùi hương quen thuộc, mình có thể ngay lập tức tưởng tượng lại cảnh chai nước hoa đó được đặt tại đâu trong nhà ! Mùi hương và hình ảnh luôn nhắc ta nhớ đến một điều gì đó.
Có gia đình thật là hạnh phúc. Nơi những người già và trẻ em ở cùng một gia đình. Được chừa thức ăn mỗi buổi tối khi đi làm về. Và đôi khi, dù đã no cành hông khi đi ăn với bạn bè, người yêu hay với công ty, lại ngồi lọ mọ ăn tô canh má để, lại thấy lòng ấm ấm. Bao ánh mắt ghen tị mà thương yêu của mấy đứa cháu khi "Ngoại để đồ ăn cho dì Th nhiều quá đi !". Lạ, khái niệm, "ghen tị mà thương yêu", nhưng ít ra nó cũng đúng trong lúc này. Đó là những lời hờn mát, ganh tị, nhưng đằng sau đó là những giá trị thương yêu, khi chúng xum xoe với mình. Có nhiều điều quá đổi bình thường mà sao thấy thương đến lạ ! Có khi, mình bỗng quên, nhưng mùi hương lại nhắc mình nhớ.

Làm thế nào dịch chuyển núi Phú Sĩ?

Làm thế nào dịch chuyển núi Phú Sĩ? - Bài 1
Cần bao nhiêu thời gian để có thể dịch chuyển núi Phú Sĩ? Tại sao hai đầu lon bia lại hơi nhỏ lại? Có phải lúc nào mặt trời cũng mọc ở hướng đông?... Những câu hỏi không ai biết đáp án chính xác là gì như thế đang được các tập đoàn hàng đầu thế giới áp dụng khi tuyển dụng người tài, chọn đúng người cho tương lai.

Năng lực trí tuệ, sự sáng tạo và cách nghĩ vượt ra ngoài khuôn khổ được xem là những đặc tính cần thiết để tồn tại trên thương trường đầy cạnh tranh khốc liệt như hiện nay.

Con nhân sư và Microsoft


TT - Trong các trò chơi điện tử, bạn liên tục gặp phải những đối thủ lạ lùng luôn tìm cách tấn công bạn. Để được lên bậc cao hơn, bạn cần phải chiến thắng và giải quyết được một vấn đề hoặc một câu hỏi nào đó.

Rất ít người đạt được đến trình độ cao nhất. Trò chơi này chính là sự nâng cấp của câu chuyện thần thoại Hi Lạp về con nhân sư và chàng Oedipus. Con nhân sư sẽ ăn tươi nuốt sống bất cứ ai không giải được câu đố “Con gì sáng đi bốn chân, trưa đi hai chân, chiều đi ba chân?”. Oedipus giải được câu đố của nhân sư. Đó là con người.

Thử thách bằng câu đố

Câu chuyện về con nhân sư cho đến nay vẫn còn đọng lại một điều gì đó để suy ngẫm. Huyền thoại về những người chứng minh được lòng quả cảm bằng cách bắt tay vào giải đáp các câu đố khó vẫn thường xuất hiện trong mọi nền văn hóa trên khắp thế giới.

Việc thử thách bằng các câu hỏi hóc búa có lẽ đã được các thiền sư Nhật Bản nâng tới đỉnh cao nghệ thuật. Một lần, thiền sư Shuzan giơ cây gậy ngắn lên và nói với một môn đệ của mình như sau: “Nếu ngươi gọi nó là đoản trượng, ngươi phản thực tại. Nếu ngươi không gọi nó là đoản trượng, ngươi phản chứng cớ. Bây giờ ngươi gọi nó là cái gì nào?”. Các bạn hãy nhớ, theo truyền thống của Thiền tông, mỗi câu trả lời không đúng bạn sẽ bị chính cái gậy này quật mạnh vào đầu.

Top ten của top ten

Có thể xem Microsoft là vương quốc của nhân tài trên cơ sở bình đẳng. Tập đoàn máy tính này kiên quyết chỉ tuyển dụng những người thuộc nhóm “10% tốt nhất trong số 10% những người xuất sắc nhất”, hay còn gọi là “top ten của top ten”. Những cuộc phỏng vấn của Microsoft được tiến hành cẩn thận nhằm lọc đi những người “vừa vặn đủ năng lực” - nghĩa là những người không đạt tới mức yêu cầu của hãng về động lực cạnh tranh cũng như khả năng giải quyết vấn đề một cách sáng tạo. Giống như con nhân sư, bộ phận tuyển nhân sự của Microsoft để lại vô số ứng viên đã gục ngã.
Microsoft đã áp dụng ý tưởng “thử thách bằng câu đố” của người xưa vào cuộc sống ngày nay. Khi dùng chúng để lựa chọn nhân viên, Microsoft đã nhắm tới khía cạnh hấp dẫn hơn của thế hệ sinh ra trong thời đại kỹ thuật số - khái niệm về sự độc lập trong suy nghĩ, thái độ biết nghi ngờ trước những giá trị đã được thiết lập.

Microsoft là một chốn can qua, minh chứng đồng thời cho những đặc tính tốt nhất cũng như dở nhất của cộng đồng nước Mỹ. Hãng phần mềm do Bill Gates và Paul Allen sáng lập nên là một trong những câu chuyện thành công nhất thế giới trong 25 năm cuối cùng của thế kỷ 20.

Sự cáo buộc của Bộ Tư pháp Mỹ đối với Microsoft liên quan đến việc vi phạm luật chống độc quyền cũng không làm giảm đi uy tín của hãng. Thậm chí ngược lại: Microsoft ngày nay bị mang tiếng xấu nhưng ai cũng biết rằng trong cái rủi có cái may. Người ta vẫn nghi ngại về Microsoft, và họ cũng lại cho rằng nếu hãng máy tính này sử dụng cách thức tuyển dụng đó, có thể xét ở khía cạnh đạo đức học thì quá lố, song chắc hẳn nó phải đem lại hiệu quả.

Với việc thư giới thiệu ngày càng ít phổ cập và ít tác dụng, nhà tuyển dụng sẽ phải tìm đến những nguồn thông tin khác. Phỏng vấn là một trong những phương pháp trực tiếp hữu hiệu nhất để đánh giá ứng viên. Các chuyên gia nhân sự phân loại câu hỏi phỏng vấn thành hai dạng: dạng “truyền thống” và dạng “hành vi”.

Câu hỏi truyền thống bao gồm tất cả các khuôn mẫu cũ mà bất cứ một công dân Mỹ nào khi đi tìm việc đều thuộc nằm lòng: “Bạn muốn mình sẽ trở thành người thế nào sau năm năm nữa? Bạn thường làm gì trong các ngày nghỉ? Hãy cho biết tên cuốn sách cuối cùng bạn đã đọc? Bạn tự hào điều gì nhất ở bản thân?”.

Xem chừng các câu hỏi này là về tính trung thực. Nhưng suy cho cùng, chúng mang tính ngoại giao. Chính điều này dẫn đến sự phát triển các câu hỏi hành vi. Một ví dụ được Microsoft sử dụng: “Bạn hãy kể lại một tình huống khó khăn mà bạn đã gặp phải trong cuộc sống và đã giải quyết nó một cách tốt đẹp”. Ví dụ khác: “Hãy kể lại một trường hợp bạn không đủ thời gian cho công việc cần phải kết thúc vào một thời hạn đã định”.


Ưu điểm của những câu hỏi hành vi so với những câu hỏi truyền thống là ở chỗ bịa ra cả một câu chuyện thì bao giờ cũng khó hơn một câu đáp ngắn. Nhưng đáng tiếc rằng cả câu hỏi truyền thống lẫn câu hỏi hành vi đều không thể thay đổi được hai giây nhìn nhận ban đầu của người phỏng vấn, không chứng tỏ rõ ràng là cách thức hữu hiệu cho các buổi phỏng vấn tuyển dụng nhân sự với quĩ thời gian luôn eo hẹp.

Lấy tương lai làm định hướng

“Điều quan trọng nhất mà chúng tôi phải làm là tuyển chọn được người tài vào làm việc” - đó là thông điệp mà ông Steve Ballmer, tổng giám đốc của Tập đoàn Microsoft, thường nhắc đi nhắc lại. Nhưng làm thế nào để có thể phát hiện những người tài? Ngày nay thật khó đánh đồng tài năng với một tập hợp các kỹ năng đặc trưng. Kỹ năng có thể trở nên vô dụng vào ngày hôm sau.

Microsoft hiểu rõ rằng họ cần tìm được những người có tài năng làm việc cho mình - những người có khả năng tạo ra một Microsoft với vị thế mới trong tương lai năm hay mười năm sau. Microsoft lấy tương lai làm định hướng trong việc tuyển nhân viên.

Ở mức độ cao hơn bất cứ một tập đoàn lớn nào khác, Microsoft nhìn nhận ứng viên xin việc như những “tờ giấy trắng”. Quan điểm của hãng là nhận người vì những công việc họ có thể làm trong tương lai chứ không phải vì những việc họ đã làm được trong quá khứ.

Cũng bởi lập trình được coi là chuyên ngành của những người trẻ tuổi mà Microsoft đã đón nhận một số lượng lớn các sinh viên mới tốt nghiệp vào làm việc. Vì vậy kinh nghiệm làm việc không phải là tiêu chuẩn bắt buộc trong các quyết định tuyển dụng. Hãng này không quan tâm lắm đến việc ứng viên đã tốt nghiệp trường đại học nào, có bằng cấp gì.

“Chúng tôi hiểu rất rõ uy tín ảo của các trường đại học” - một trong số những nhân viên điều hành cao cấp của tập đoàn tuyên bố. Thật ra, tình hình này đã có ít nhiều thay đổi, và Bill Gates - người từng bỏ dở việc học hành tại Trường ĐH Harvard - đã bắt đầu khuyến khích các ứng viên muốn vào làm việc ở đây nên có bằng cấp tử tế. Tuy nhiên Microsoft chưa bao giờ nhận người vào làm việc chỉ vì họ đã tốt nghiệp đại học.

Microsoft cũng là một tập đoàn có tư tưởng nước lớn. Nhân viên của Microsoft ở Redmond ngầm cho rằng các đối thủ cạnh tranh khác như Sun, Oracle, IBM cũng như tất cả các hãng còn lại chỉ là địa chỉ đầu quân của những kẻ thất bại, lười biếng và dốt nát - tóm lại là những kẻ “trượt vỏ chuối” trong các kỳ tuyển dụng vào Microsoft.

Kinh nghiệm làm việc duy nhất được thừa nhận - đó là kinh nghiệm làm việc tại Microsoft. Vì vậy nếu ứng viên đã có kinh nghiệm làm việc, mấu chốt quan trọng vẫn là khả năng anh ta có thể làm được gì trong tương lai. Việc dự đoán tương lai của ứng viên phụ thuộc vào việc anh ta trả lời những câu hỏi trong thời gian phỏng vấn tốt đến mức độ nào.

Adam David Barr, cựu nhân viên trong bộ phận tuyển nhân sự của Tập đoàn Microsoft, nói: “Microsoft tin là có thể đánh giá được một con người thông qua bốn hay năm cuộc phỏng vấn dài một giờ”.


Kỳ 2: IQ và thung lũng Silicon
TT - Thời trẻ, Bill Gates thường được nhắc đến như là tác giả của câu nói rằng trên đời này chỉ số trí tuệ là tất cả. Bill Gates say sưa với chỉ số trí tuệ như một số doanh nhân thời bấy giờ nghiện xì gà, rượu Martini hoặc miếng bít tết lòng đào to tướng.

Bill Gates giải thích triết lý tuyển nhân viên của ông như sau: với một người thông minh và nắm bắt vấn đề nhanh thì bạn có thể dạy họ bất cứ điều gì. Vậy thực chất trí tuệ là gì?

Cha con nhà Terman

Nhà tâm lý học Lewis M.Terman (1877 - 1956) là giảng viên tại Trường đại học Stanford, ông đã soạn thảo trắc nghiệm kinh điển để đánh giá chỉ số trí tuệ và tuyên truyền không mệt mỏi việc sử dụng chúng. Sau vài năm giảng dạy, Lewis Terman trở thành ngôi sao sáng nhất trong số những giáo viên ở Stanford, là người có công đưa Trường Stanford thành một trong những trung tâm tri thức quan trọng bậc nhất thế giới, và thung lũng nhỏ Silicon trước kia chỉ được biết đến như là nơi trồng mơ thì nay đã có vị trí xứng đáng trên bản đồ địa lý thế giới. Lewis đã dịch sang tiếng Anh một trong những trắc nghiệm đầu tiên về trí tuệ của chuyên gia tâm lý học người Pháp Alfred Binet. Lịch sử đã trùng lặp khi cả Lewis và con trai ông
- Frederick - đều đóng những vai trò quan trọng trong việc biến thung lũng Silicon thành một trung tâm công nghệ cao của thế giới.

Kết quả trắc nghiệm trí tuệ Stanford-Binet được Terman đặt cho một cái tên rất “đắt” và dễ nhớ là chỉ số trí tuệ (còn gọi là chỉ số thông minh), viết tắt là IQ (intelligence quotient). Nhà tâm lý học William Stern trước đó từng đề nghị chia số “tuổi trí tuệ” của một đứa trẻ cho tuổi sinh học của nó để nhận được cái gọi là “chỉ số phát triển trí tuệ”. Chỉ số này cho biết đứa trẻ thông minh tới mức độ nào. Terman phát triển ý tưởng của William Stern bằng cách nhân con số thu được với 100 và đặt tên cho nó là “chỉ số trí tuệ”. Cái tên IQ đã ra đời như vậy.

Công thức này không thích hợp lắm đối với người lớn. Chẳng hạn, nếu một người có tuổi sinh học là 30 nhưng lại có tuổi trí tuệ của người 50 tuổi thì điều này sẽ nói lên điều gì? Terman đã giải quyết vấn đề này bằng cách đơn giản như sau: ông sửa lại giá trị của IQ để sao cho con số 100 là chỉ số trí tuệ trung bình của một người bất kể ở tuổi tác nào. Terman ước mơ biến nước Mỹ thành một xã hội lý tưởng trọng dụng nhân tài, trong đó từ những người trí tuệ kém phát triển cho đến những thiên tài đều được làm những công việc thích hợp tương ứng với IQ của mình.

Nói đến thung lũng Silicon thì phải nói về con trai của Lewis Terman - Frederick Terman. Bạn sẽ thấy ngày nay tên tuổi dòng họ Terman xuất hiện khắp nơi trong Trường đại học Stanford. Terman con xuất thân là một kỹ sư điện, sau đó trở thành giáo sư, chủ nhiệm khoa và cuối cùng là hiệu trưởng Trường đại học Stanford. Ông cũng là người có công nhiều nhất đưa trường đại học của mình lên vị trí như hiện nay. Đóng góp của Frederick đối với văn hóa Mỹ không kém gì so với đóng góp của cha ông. Với ý muốn xóa đi khoảng cách giữa giới kinh doanh và nền khoa học hàn lâm, ông mơ ước thành lập một khu công nghiệp ở Palo-Alto, ngay cạnh trường đại học. Năm 1918, ông đã thuyết phục được hai sinh viên tài năng của mình là William Hewlett và David Packard mở xưởng sản xuất trong một nhà để xe tại Palo-Alto, sản phẩm đầu tay của họ là các máy phát âm thanh tần số thấp. Năm 1956, Terman thu hút được một doanh nhân nổi tiếng thời bấy giờ tham gia dự án của mình: William Shockley. Lúc này, Shockley đang nung nấu ý định thành lập công ty riêng nhằm thương mại hóa công nghệ bán dẫn. Hoạt động quản lý công ty của Shockley bắt đầu từ việc phỏng vấn tuyển nhân sự. Ông buộc mọi ứng viên đều phải làm trắc nghiệm IQ. Và ông đã tìm được những kỹ sư và nhà khoa học tài năng tầm cỡ quốc tế. Gordon Moore (tác giả của định luật Moore nổi tiếng và là người đồng sáng lập Công ty Intel) nhớ lại hồi đó khi ông làm các bài trắc nghiệm thì Shockley cầm chiếc đồng hồ bấm giây. Sau cuộc phỏng vấn, Shockley đánh giá Moore đủ thông minh để được nhận vào làm việc.

“Lời đề nghị khiếm nhã”

Một trong số những “lời đề nghị hết sức khiếm nhã” của Shockley thời đó đối với Chính phủ Mỹ là chính phủ nên trả một khoản tiền bồi thường nào đó cho những người có IQ thấp, đổi lại những người này sẽ triệt sản vĩnh viễn, khước từ quyền có con nối dõi. Ông đề nghị khoản tiền đó tính như sau: nếu IQ trung bình là 100, những người trí tuệ kém phát triển sẽ có IQ nhỏ hơn 100, và số tiền bồi thường cho họ sẽ là (100 - giá trị IQ của họ) x 1.000 USD! Sau đó ông lại nhận thấy rằng đối với những người thiểu não thật sự thì phép tính này là rất khó hiểu, vậy lại phải đưa thêm ra một phần thưởng đặc biệt kèm theo dành cho những người có công thuyết phục họ đi triệt sản.

Năm 1989, khi cái chết cận kề, Shockley đã thành công trong việc biến hai khái niệm chỉ số trí tuệ và chủ nghĩa phân biệt chủng tộc trở thành đồng nhất trong nhận thức của xã hội Mỹ. Ông đã làm cho tất cả mọi người phải xa lánh, kể cả những người mang trong mình dòng máu của ông. Chuyện về Shockley có lúc đã làm người dân Mỹ dần dần vỡ mộng về tính vạn năng của trắc nghiệm IQ. Từ những năm 1930, các trường đại học và các nhà tuyển dụng đã bắt đầu hiểu ra rằng trắc nghiệm IQ hoàn toàn không phải là phương thuốc trị bách bệnh như Terman từng tuyên truyền. Năm 1964, do có sự phân biệt chủng tộc nên việc kiểm tra IQ ở các trường phổ thông tại New York bị đình lại. Đến năm 1971, Tòa án tối cao Mỹ đã ra quyết định cấm sử dụng các bài trắc nghiệm IQ trong phần lớn các dạng tuyển dụng nhân sự. Tuy nhiên, vượt qua những cấm đoán, việc trắc nghiệm IQ vẫn diễn ra ở những công ty, bởi vì họ biết đó là cách để phát hiện người tài.

Nhiều người biết rõ rằng có sự giống nhau giữa các cuộc phỏng vấn của Microsoft với các trắc nghiệm IQ. Các chuyên gia tuyển nhân sự của Microsoft sử dụng bài toán đong 7 lít nước bằng hai cái bình 3 lít và 5 lít. Đây là bài toán rất giống với đề bài trong trắc nghiệm Stanford - Binet. Quan niệm về phương pháp phỏng vấn của Microsoft rất giống với quan niệm về những nghi lễ nhập môn khổ ải của hội huynh đệ nào đó: đối với những người dễ dàng trải qua những thử thách đó, họ có cách nhìn tích cực hơn nhiều so với những kẻ buộc phải “hành xác” bằng cách đứng phơi sương cả đêm giữa cánh đồng ngô với độc bộ đồ lót trên người mà cuối cùng thì vẫn xôi hỏng bỏng không, không được tiếp nhận vào hội.

Microsoft không phải là nơi phát sinh ý tưởng này. Các tài liệu mới nhất cho thấy việc sử dụng các bài toán đố trong các cuộc phỏng vấn bắt đầu vào năm 1979. Steve Abell (hiện là chủ tịch Công ty brising.com hoạt động trong lĩnh vực tư vấn phần mềm) nhớ lại vào năm đó ông có trải qua một cuộc phỏng vấn tuyển nhân sự ở Công ty Hewlett - Packard, nơi người ta đề nghị ông giải một bài toán logic. Câu hỏi đầu tiên dành cho Steve Abell ở Hewlett - Packard hồi đó như sau: “Bạn có tám đồng xu, một trong số đó nhẹ hơn những đồng còn lại. Hãy xác định nó sau hai lần cân so sánh mà không dùng quả cân”. Các “công dân Silicon” ngày nay luôn tự hào cho rằng các cuộc phỏng vấn trí tuệ bắt nguồn từ thung lũng nổi tiếng này.

Kỳ 3: Căng thẳng với Wall Street
TT - Những năm 1990, cách phỏng vấn của Microsoft đã trở thành chứng bệnh di căn. Các câu hỏi hóc búa, trò đố mẹo hoặc những yêu cầu kỳ quặc bắt đầu được các công ty ở bên ngoài trục Seattle - Silicon sử dụng rộng rãi.

Một trong những nơi mà các câu hỏi phỏng vấn khó trả lời được đưa ra nhiều nhất là cộng đồng tài chính ở New York (Mỹ).

>> Kỳ 1: Con nhân sư và Microsoft
>> Kỳ 2: IQ và thung lũng Silicon

Cánh cửa việc làm chỉ mở ra cho con sói

Phỏng vấn bằng cách đặt câu hỏi trí tuệ rất phù hợp với “văn hóa Phố Wall”. Ở nơi cuộc cạnh tranh diễn ra rất khốc liệt và ranh giới thị phần là rất mong manh, giới tài chính luôn có các cuộc phỏng vấn tuyển nhân tài rất khắt khe. Với kiểu “phỏng vấn căng thẳng” hay phỏng vấn tạo stress, người ta cố gắng làm cho ứng viên cảm thấy không thoải mái để thăm dò phản ứng của anh ta/cô ta.

Theo qui trình của “liệu pháp im lặng”, bạn sẽ được mời đến phỏng vấn tại phòng làm việc của ai đó ở Wall Street. Trong vòng 5 hay 10 phút, những người ở đây không nói gì với bạn cả. Bạn tự giới thiệu về mình, giơ tay ra bắt, không một phản ứng nào hết. Người phỏng vấn có thể đọc báo, xem bản lý lịch của bạn. Và không nói một lời. Hoặc có thể người phỏng vấn giả vờ ngủ thiếp đi. Chuyện này tưởng như đùa, nhưng lại là kiểu chiến thuật tương đối thông dụng đến nỗi WetFeet.com - một trang web dành cho những người đang tìm việc - đã mở một diễn đàn thảo luận về việc ứng viên nên đối phó như thế nào khi bị rơi vào tình huống này. Trang web này khuyên bạn nên viết vào mảnh giấy dòng chữ “Tôi rất hài lòng về cuộc gặp gỡ với ngài” đặt trên bàn của người phỏng vấn đang thiu thiu ngủ rồi đứng lên ra về. Bạn hãy hi vọng rằng người phỏng vấn sẽ gọi bạn trở lại trước khi bạn ra khỏi cửa. Hoặc bạn được dẫn vào phòng họp và được đề nghị “ngồi xuống đâu đó”.

Sau khi bạn đã thực hiện yêu cầu, người phỏng vấn sẽ hỏi: “Tại sao anh/chị lại ngồi chỗ đó?”. Những chiếc bàn ở đa số các phòng họp thường có hình chữ nhật. Bạn sẽ chọn ngồi chỗ nào, ở đầu bàn hay ở cạnh bàn? Ở đây, thâm ý của nhà tuyển dụng là những con sói - những người có bản lĩnh mạnh mẽ hay chọn chỗ ngồi ở đầu bàn, còn những con cừu - những người nhút nhát thì ngồi sang bên cạnh. Cánh cửa việc làm chỉ mở ra cho con sói mà thôi.

Cần bao nhiêu thời gian để dịch chuyển núi Phú Sĩ?

Công ty tư vấn Booz, Allen & Hamilton có lẽ là tác giả của câu hỏi độc đáo này. Bạn hãy lên kế hoạch tưởng tượng nhưng rất khoa học là sẽ dịch chuyển nguyên vẹn cả núi Phú Sĩ theo cách các quốc vương châu Âu bắt các kỹ sư chuyển nguyên các tượng đài Ai Cập về thủ đô của mình.

Bài toán này trải qua rất nhiều thông số: thể tích, khối lượng, cần bao nhiêu xe tải, bao nhiêu người làm việc mỗi ngày... Nếu chúng ta thử nghiệm phương pháp không kém phần thiếu thực tế là huy động 6 tỉ người sống trên trái đất cùng tham gia (và cung cấp cho họ đủ dụng cụ và sắp xếp sao cho mọi người không cản trở công việc của nhau) thì có thể dịch chuyển núi Phú Sĩ trong hai ngày. Cứ cho là Chính phủ Nhật quyết định dịch chuyển núi Phú Sĩ và huy động được một nguồn lực to lớn để thực hiện nhiệm vụ này với 10.000 nhân công, họ cần phải thực hiện nhiệm vụ này trong 1 triệu ngày, hay khoảng 3.000 năm.

Nhiều câu hỏi sẽ không bao giờ có câu trả lời chính xác, song cách bạn suy nghĩ, tính toán, đưa ra phương án, người ta sẽ biết bạn là người đủ thông minh hay không, có làm được gì cho tương lai hay không, có khát vọng hay không…


Công ty Lehman Brothers đã trở nên nổi tiếng nhờ vào lời đề nghị các ứng viên mở cửa sổ. Yêu cầu này được đưa ra cũng bình thường như việc người phỏng vấn xin lỗi đi ra ngoài vì có điện thoại ở phòng bên cạnh. Vấn đề là Công ty Lehman Brothers tổ chức buổi phỏng vấn này ở một văn phòng nằm trong tòa nhà chọc trời, nơi cửa sổ không mở được! Goldman Sachs đã sử dụng câu đố yêu cầu cân tám viên bi để tìm ra một viên nặng hơn trong số đó.

Còn Công ty Smith Barney thì hỏi ứng viên phải làm thế nào để đong được 4 gallon nước bằng hai chiếc bình có dung tích 3 gallon và 5 gallon. Câu hỏi “Tại sao các nắp cống trên đường có hình tròn mà không phải hình vuông?” và những câu hỏi không có câu trả lời chuẩn khác cũng hay được sử dụng.

Liệu bạn sẽ hỏi gì khi đối diện với câu hỏi tình huống “nát óc” này: Đối diện với bạn là hai cánh cửa. Một cửa dẫn đến địa điểm phỏng vấn, còn cửa thứ hai dẫn đến lối đi ra ngoài. Cạnh cửa có một người đang đứng. Người này có thể là nhân viên của công ty, nhưng cũng có thể là nhân viên của đối thủ cạnh tranh. Nhân viên của chúng tôi bao giờ cũng nói thật, còn nhân viên của công ty cạnh tranh luôn luôn nói dối. Bạn được phép đặt ra cho người này một câu hỏi để tìm ra cánh cửa dẫn đến địa điểm phỏng vấn.

Điên rồ và hà khắc

Công ty Development Dimensions International (DDI) khẳng định rằng họ đã giúp các công ty tuyển được 15 triệu nhân viên nhờ vào phương pháp gọi là “tuyển nhân viên dựa trên năng lực” mà công ty vẫn tự hào.

Một trong số những công ty sử dụng dịch vụ của DDI là Unisys. Những ứng viên vào các vị trí quản lý ở Unisys được yêu cầu dành ra một ngày để điều hành một công ty ảo có tên Pilot, Inc. Ứng viên được dẫn đến văn phòng giả định là của công ty này (thực chất là văn phòng của DDI) giống như anh ta/cô ta đã được tuyển vào vị trí điều hành và hôm nay là ngày làm việc đầu tiên của họ.

Ứng viên này ngồi xuống và bắt đầu giải quyết một lượng dồn dập các thư điện tử, điện thoại mỗi lúc một tăng... Các nhà tâm lý của DDI quan sát ứng viên qua màn hình vô tuyến để đánh giá xem họ thực hiện công việc thế nào. Người sáng lập DDI, William Byham, giải thích: “Chúng tôi đem tất cả mọi sự khủng hoảng mà người quản lý có thể gặp phải trong một năm và góp lại chỉ trong một ngày”.

Nhiều công ty có khuynh hướng “no dồn, đói góp”. Mọi người đã trải qua những cuộc phỏng vấn tuyển dụng “nát óc” nói chung thường ra về với một trong hai cảm giác sau: cuộc phỏng vấn thật là điên rồ, hoặc cuộc phỏng vấn này hà khắc.

Từ đây có thể suy ra rằng những cuộc phỏng vấn ở bất cứ công ty nào khác cũng sẽ điên rồ hơn và/hay hà khắc hơn. Người chịu trách nhiệm tuyển nhân sự của Công ty Blair Television (một hãng ở New York chuyên bán các chương trình quảng cáo trên vô tuyến) tăng thêm gia vị cho cuộc phỏng vấn của mình bằng cách giả vờ tìm kiếm thứ gì đó trong ngăn kéo rồi lấy ra một quả lựu đạn. “Nếu anh/chị giỏi như vậy - bà nói với các nhân viên bán hàng tương lai - thì hãy thử bán cho tôi vật này đi”.

Đối với những người thiếu kinh nghiệm trả lời phỏng vấn thì phương pháp của Zefer Corp. được ưa chuộng hơn cả. Ứng viên được giao cho một bộ xếp hình Lego và anh ta/cô ta có năm phút để lắp ráp thành một cái gì đó. Đó là phần A của cuộc phỏng vấn. Phần B là “Hãy giải thích anh/chị vừa xếp hình gì”. Susan Perry, “phó chủ tịch tìm kiếm nhân tài” của Zefer, luôn khẳng định rằng bài trắc nghiệm Lego “đã gợi mở những cuộc đàm thoại thú vị và tiết lộ bản chất của ứng viên, điều luôn kích thích sự tò mò và thách thức nhà tuyển dụng”.

Đến với Wall Street, bạn đừng ngạc nhiên khi có nhiều công ty hỏi các ứng viên câu hỏi thiết kế phòng... toilet, chỉ khác nhau ở chỗ thay đổi giới tính và đặc điểm của nhân vật chính. Ví dụ có công ty đã hỏi: "Bạn có thể đưa ra thiết kế phòng vệ sinh như thế nào dành cho một phu nhân giàu có nặng 150kg?". Hoặc bạn cũng đừng e ngại mà hãy bình tĩnh và sáng suốt khi đối diện với câu hỏi "điên khùng" như thế này: Bạn có thể đưa ra mẫu thiết kế như thế nào dành cho phòng vệ sinh của Bill Gates? Trong trường hợp này, trí tưởng tượng của bạn phải phát huy, hãy hình dung rằng bạn ngồi cùng Bill Gates và nghe ông ta nói về ước mơ của mình trong việc sở hữu một phòng vệ sinh lý tưởng…

Con người từ lâu đã có ước mơ về trí tuệ nhân tạo, về những máy móc được lập trình để suy nghĩ, nhận định và giải quyết vấn đề giống như con người. Muốn làm được điều đó, con người phải nghiên cứu một điều quan trọng: con người suy nghĩ để giải quyết vấn đề như thế nào. Một cuộc vật lộn với robot đã diễn ra…

Kỳ 4: Trí tuệ nhân tạo
TT - Đối diện với những vấn đề hóc búa, những trường hợp chưa biết, bạn phải làm thế nào để có thể giải được chúng? Con người từ lâu đã muốn trả lời câu hỏi này.

Xét từ một góc độ nào đó thì đây là vấn đề mấu chốt của việc nghiên cứu trí tuệ nhân tạo (AI - artificial intelligence).

Mọi con đường đều dẫn đến lời giải

Bill Gates và gần như tất cả đồng nghiệp của ông đã trưởng thành từ ước mơ về trí tuệ nhân tạo (còn gọi là trí thông minh nhân tạo), về những máy móc được lập trình để suy nghĩ, nhận định và giải quyết vấn đề giống như con người. Một trong những phương pháp truyền thống để tiếp cận AI bắt đầu từ việc nghiên cứu quá trình con người suy nghĩ để giải quyết các vấn đề như thế nào.

Herbert Simon (1916-2001) được xem là cha đẻ của các công trình nghiên cứu hiện đại chuyên về cách giải quyết vấn đề. Phần lớn sự nghiệp của người đàn ông tài ba này (đã đoạt giải Nobel kinh tế năm 1978) diễn ra tại Trường đại học Carnegie - Mellon, nơi có truyền thống nghiên cứu lĩnh vực máy tính và người máy.

Simon muốn khám phá cách giải quyết vấn đề của con người để từ đó nghiên cứu cách lập trình cho máy tính, nhằm mục đích biến máy tính thành công cụ có thể làm thay công việc của con người. Simon phát hiện sau vài lần thất bại thì phần lớn mọi người đều tìm được câu trả lời đúng, không bao giờ việc giải các câu hỏi hóc búa hay các phát minh khoa học lại là kết quả của một phút thăng hoa bất ngờ. Tất cả là nhờ “không gian giải pháp”.

Bạn phải tìm sách trong thư viện như thế nào nếu sách ở đây không được xếp theo danh mục? Thiền sư người Nhật Shin’ichi Hisamatsu nói rằng tất cả các công án (tên gọi các bài “toán đố” của phái thiền) có thể được rút gọn lại thành một công thức sau: “Không được phép làm gì cả. Vậy bạn làm gì?”.

Phương án được Microsoft đưa ra như sau: Không có khả năng có thể tìm thấy cuốn sách. Vậy bạn làm gì? Việc duy nhất mà bạn có thể làm là tìm trong “không gian giải pháp” một cách hiệu quả nhất trong chừng mực có thể. Bạn cần phải chuẩn bị tinh thần, đừng vội vã dừng lại ngay từ đầu (chẳng có gì đạt được mà không phải đổ mồ hôi sôi nước mắt cả). Đó cũng chính là điểm khác nhau giữa những người giải được các bài toán đố và những người không giải được.

Sau khi bước qua sự phân tích đầu tiên, bạn sẽ thấy bài toán trở nên đơn giản hơn rất nhiều lần so với hình dung ban đầu. Cây khả năng sẽ không phân nhánh một cách vô hạn và tất cả mọi con đường đều sẽ dẫn bạn đến với lời giải đúng. Gần như tất cả các câu hỏi hóc búa đều có chung một kết cục như vậy. Đối với phần lớn mọi người, các suy luận thường là khó nhưng đối với máy tính thì ngược lại, có những thuật toán hữu hiệu để tìm kiếm theo sơ đồ hình cây và “tìm nhánh” (như công cụ tìm kiếm trên mạng Internet Yahoo! hay Google).

Tại sao có thể đánh bại robot?

Chắc hẳn bạn cũng đã từng được xem các trận chiến giữa những người máy trên tivi. Con người chế tạo ra chúng chỉ nhằm một mục đích duy nhất là phá hủy những người máy khác. Sau đó, chúng được đưa lên đấu trường để chúng ta theo dõi chuyện gì sẽ xảy ra. Những cuộc tranh tài như vậy ít ra cũng chứng minh được một điều: “phá hủy” người máy là điều quá đơn giản.

Mặt trời bao giờ cũng mọc ở hướng đông?

Câu trả lời là không đúng. Một số ứng viên đưa ra các ví dụ trong không gian vũ trụ. Sao Kim (Venus) và sao Thiên vương (Uranus) quay quanh trục và có chiều quay ngược với chiều quay của Trái đất. Nếu chúng ta đặt trong không gian một hành tinh tưởng tượng và không quay quanh quĩ đạo thì hoàn toàn không có hiện tượng Mặt trời mọc và lặn.

Người phỏng vấn không chấp nhận những câu trả lời tương tự như vậy và hỏi lại: “Có phải trên Trái đất bao giờ Mặt trời cũng mọc ở hướng đông?”. Câu trả lời cũng không có gì thay đổi, vẫn là không. Tại Bắc cực hoàn toàn không có hướng đông: tất cả các hướng đều chỉ về phía nam. Trong thời gian sáu tháng có Mặt trời, Mặt trời luôn mọc và lặn từ hướng nam. Còn ở Nam cực thì ngược lại. Ở đây các hướng đều chỉ về phương bắc.

Có thể có ích cho bạn: biết và nghĩ nhiều hơn về những gì bạn đã biết và đã nghĩ, nghĩ xa hơn những giới hạn xung quanh bạn, như thế sẽ có một con đường, dù con đường ấy không đưa bạn đến đích nhưng cũng có con đường, còn hơn không có con đường nào cả để đi.

Việc chiến thắng người máy nói chung là dễ dàng vì chúng chỉ hành động theo những gì mà chương trình đã lập sẵn. Người máy không nhìn thấy toàn bộ diễn biến của sự việc (không có tầm nhìn toàn cảnh) và không bao giờ có được những quyết định bất ngờ (những suy nghĩ vượt ra ngoài khuôn khổ).

Ví dụ, bạn có một người máy có đặc tính tự bảo vệ mình bằng súng phun lửa. Chỉ cần những người máy khác lọt vào bán kính 3m xung quanh nó, lập tức súng phun lửa sẽ hoạt động và mục tiêu chắc chắn là bị phá hủy. Để có thể chiến thắng loại người máy này, chỉ cần chế tạo một người máy khác có khả năng phun xăng vào đối tượng cách nó 3,5m sau đó lập tức chạy ra xa, người máy của chúng ta sẽ phát lửa vào đối thủ và đồng thời tự hủy diệt mình.

Trong khi nếu là con người ở trường hợp đó, hiển nhiên chúng ta sẽ nghĩ rằng “người mình đẫm xăng thế này thì dại gì lại sử dụng súng phát hỏa cơ chứ”. Nhưng với người máy thì không, nó không “thông minh” để có khả năng suy luận như con người. Đây là một trong những vấn đề khó nhất của AI.

Khi mà người máy bất khả chiến bại của bạn vừa bị hạ gục và chỉ còn là một đống kim loại bỏ đi, phản ứng tự động của bạn sẽ là cố gắng tìm cách chế tạo một người máy mới tốt hơn, với những tính toán kỹ càng hơn sao cho sản phẩm này có khả năng nhận biết các yếu tố của môi trường xung quanh, đồng thời biết “suy ngẫm”, dự tính về những diễn biến, hậu quả có thể xảy ra trong hành động của mình. Đây là những mục tiêu tốt đẹp. Nhưng trong thế giới mã máy tính và những con chip, để thực hiện được điều đó cần phải có một sự nỗ lực khủng khiếp.

Việc mở rộng khả năng bao quát của người máy đòi hỏi khối lượng tính toán của bộ óc nhân tạo phải tăng theo cấp số mũ. Càng phải dự tính được nhiều hậu quả xảy ra sau mỗi hành động của mình thì người máy càng có những phản ứng chậm chạp. Và có lẽ chẳng có gì tồi tệ hơn một người máy chậm chạp.

Nói chung, loài người “đóng khung” các vấn đề tốt hơn hệ thống trí tuệ nhân tạo tân thời. Bằng cảm tính của bản năng, chúng ta hiểu được điều gì là quan trọng và điều gì không quan trọng đối với mỗi trường hợp mà chúng ta gặp phải, mặc dù cảm tính đó cũng có lúc sai. Để có thể dễ dàng giải các bài toán đố, bạn phải đồng thời suy nghĩ theo ít nhất hai hướng. Hướng thứ nhất để giải bài toán, hướng thứ hai là theo dõi khả năng thành công của hướng thứ nhất.

Bạn cần phải liên tục tự đặt câu hỏi cho bản thân: Liệu cách giải quyết này có đúng không? Còn phải mất bao nhiêu thời gian nữa và khả năng mình đang đi đúng hướng là bao nhiêu phần trăm? Liệu có nên thử thêm cách khác nữa không? Khả năng tự nhận thức cao là đặc điểm của những người luôn tìm được câu trả lời đúng cho các bài toán đố. Bạn cũng có thể nhận thấy đặc điểm đó cả ở những người thành công khi đi phỏng vấn tuyển dụng, vì đối với họ việc quan trọng không những là phải trả lời đúng các câu hỏi mà còn là hiểu như thế nào, vấn đề cần được xem xét đến đâu.

Bill Gates khẳng định không có bất cứ một tập đoàn nào có thể vĩnh viễn giữ được vị trí dẫn đầu của mình khi chuẩn mực công nghệ luôn biến đổi. Chính vì vậy, tập đoàn khổng lồ và thành công Microsoft luôn ở trong trạng thái bị các đối thủ mới ra đời đe dọa. Bill Gates nói rằng mục đích của ông là làm cho Microsoft đi ngược lại với qui luật trên và tiếp tục phát triển, mặc cho sự thay đổi chuẩn mực công nghệ đang diễn ra liên tiếp.

Có bao nhiêu người lên dây đàn dương cầm trên thế giới? Ở Manhattan, bạn phải giở ngẫu nhiên bao nhiêu trang trong danh bạ điện thoại để có số điện thoại cần tìm?... Trong một nền “văn hóa toán đố”, những câu hỏi như đều có lời giải. Các công ty muốn tuyển dụng đúng người tài đều đặt yếu tố sáng tạo và cách giải quyết vấn đề lên hàng đầu.

Kỳ 5: Vượt qua khó khăn
TT - Những người phỏng vấn tuyển lựa người tài đánh giá rất cao những câu trả lời thông minh và độc đáo. Bạn có biết một số người khờ khạo đã cố gắng gửi đến nhà tuyển dụng những bản sơ yếu lý lịch hết sức độc đáo để mong gây được sự chú ý? Hành động đó rất hiếm khi phát huy tác dụng, nhưng trong lúc phỏng vấn, một câu trả lời tốt mang tính sáng tạo sẽ làm cho ứng viên trở nên nổi bật.
Nguyên tắc "Không gây hại" của Hippocrates được Microsoft dùng làm nguyên tắc chủ yếu để tuyển dụng nhân tài
Nguyên tắc Hippocrates

Joel Spolsky - tổng giám đốc Hãng Fog Creek Software tại News York - cho rằng phương pháp tuyển nhân sự phải được xây dựng nhằm phát hiện được ra hai loại người: thứ nhất là loại người thông minh nhưng không thành công, thứ hai là thành công nhưng không thông minh. Các công ty hoạt động trong lĩnh vực cạnh tranh cao cần phải tránh tuyển dụng cả hai dạng người này.

“Những người thông minh nhưng không thành công thường có bằng cấp tiến sĩ, làm việc tại các công ty lớn, nhưng ở đó chẳng ai biết đến tên tuổi của anh ta chỉ bởi họ là những người hoàn toàn không thực tế” - Spolsky giải thích - Còn những người thành công nhưng không thông minh thường dễ phạm phải những sai lầm ngu ngốc để rồi sau đó người khác sẽ phải chỉnh sửa sai lầm cho họ”. Hai loại người này rất dễ lầm với loại người thứ ba rất cần cho các công ty: đó là vừa thông minh vừa thành công.

Sau khi động não để tìm cách giải quyết một vấn đề phức tạp, ứng viên tham gia một cuộc tuyển lựa người tài cần phải lựa chọn được một ý tưởng tối ưu. Đây cũng chính là lúc có thể kiểm tra óc phán đoán của ứng viên. Tiếp đó ứng viên phải đi sâu vào một số tiểu tiết cũng như phát triển các lập luận cần thiết để biến ý tưởng đã chọn thành câu trả lời hoàn chỉnh. Điều quan trọng là phải bổ khuyết được tất cả các chỗ yếu và giải quyết được tất cả các mâu thuẫn chính. “Những ứng viên xuất sắc thường có khả năng tiến lên phía trước, thậm chí ngay cả khi bạn cố tình cản trở họ” - Spolsky nói.

Vậy bạn phải chuẩn bị như thế nào để vượt qua những trắc nghiệm “nát óc”? Sau đây là những gợi ý cho bạn:

- Trước tiên hãy xác định xem người ta đang mong đợi câu trả lời thuộc dạng nào (độc thoại hay đối thoại).
- Lời giải đầu tiên hiện ra trong đầu thường sai.
- Những câu hỏi dài, phức tạp thường có câu trả lời đơn giản.
- Những câu hỏi đơn giản luôn đòi hỏi câu trả lời phức tạp.
- Nếu bị rơi vào tình trạng bế tắc, hãy thử liệt kê tất cả các giả thiết bạn có được. Hãy suy nghĩ xem điều gì sẽ xảy ra khi bạn lần lượt loại bỏ từng giả thiết đó.

Người ta thường nhắc đến “vở kịch ba màn” của Microsoft trong quá trình tuyển lựa nhân viên. Màn thứ nhất chỉ đơn thuần là việc phỏng vấn tuyển lựa sơ bộ qua điện thoại. Trong cuộc phỏng vấn mở màn này, ứng viên thường gặp phải những câu hỏi truyền thống, còn những bài toán đố rất ít khi được áp dụng ở đây.

Những câu trả lời qua điện thoại của ứng viên sẽ giúp nhà tuyển dụng ra quyết định liệu có nên mời ứng viên đến trụ sở chính của Microsoft ở Redmond (bang Washington, Mỹ) hoặc ở những nơi khác để tham dự các màn tiếp theo của “vở kịch” hay không. “Vở kịch” phỏng vấn tiếp theo thường kéo dài cả một ngày. Trong quá trình phỏng vấn, nhân viên tuyển nhân sự của Microsoft thường bí mật trao đổi ý kiến với nhau thông qua thư điện tử hoặc các cách khác mà họ qui ước với nhau.

Nguyên tắc chủ yếu của Microsoft trong khâu phỏng vấn tuyển dụng rất giống với nguyên tắc nổi tiếng của Hippocrates là “không gây hại”. Mục đích trước hết của tập đoàn là ngăn chặn mọi khả năng tuyển nhầm phải những ứng viên tồi, thậm chí nếu điều này đôi khi có thể đồng nghĩa với việc để vuột mất những ứng viên phù hợp. Chính vì nguyên tắc này mà rất ít khi nhân viên Microsoft phải thôi việc. “Món quà tốt nhất dành tặng cho các đối thủ cạnh tranh của chúng ta chính là các quyết định tuyển nhân sự sai lầm”, David Pritchard, giám đốc bộ phận tuyển dụng của Microsoft, nói.

Đối diện những “vở kịch”

Hẳn nhiên là các ứng viên khi đến dự phỏng vấn ở Microsoft đều không thể biết rằng các "màn diễn" tình huống thường xuyên xảy ra. Tình huống này cũng xuất hiện trong danh sách dài ngoằng những lời khuyên dành cho ứng viên chuẩn bị phỏng vấn ở Microsoft trên trang web của tập đoàn: nếu trong tiến trình phỏng vấn, bạn có ý nghĩ muốn đánh giá xem việc trả lời của mình diễn ra có thuận lợi hay không thì hãy cố quên nó đi.

Đừng thất vọng nếu bạn trả lời không đúng một câu hỏi nào đó, có thể cảm giác của bạn khác với sự thật. (Chuyện này vẫn thường xảy ra trong các cuộc thi, khi mà bạn cảm thấy mình đang làm sai bét nhưng thực tế lại không hẳn vậy, hoặc ngược lại). Đừng đánh mất bản thân, những ứng viên như vậy mới chính là những người mà chúng tôi cần.

Một ứng viên vốn được mô tả như là một “tay chơi” sành sỏi đã len lỏi qua được tất cả những vòng phỏng vấn sơ bộ và lọt vào cuộc phỏng vấn cuối cùng, và người phỏng vấn chính là Karen Fries. Cô gái này là một nhân vật quan trọng của Tập đoàn Microsoft, là người đã phát minh ra cái món “wizards” trong các phần mềm của Microsoft chuyên gợi ý, trợ giúp người sử dụng máy tính thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau.


Có bao nhiêu trạm xăng ở Mỹ và những nơi khác? Bài toán "nát óc" nhưng vẫn giải được


Fries là một phụ nữ rất hấp dẫn. Chàng thanh niên kia khi nhìn thấy Fries lại nghĩ rằng tất cả những cuộc phỏng vấn quan trọng đã qua và đây là “phần thưởng” dành cho những câu trả lời xuất sắc, và “cô thư ký” này được cử đến chỉ để nói chuyện phiếm với anh.

Cuối cùng, trong thư điện tử gửi cho các đồng nghiệp, Fries nhận xét về ứng viên đó độc địa đến nỗi cho đến tận bây giờ nó vẫn là ví dụ điển hình ở tập đoàn này, nơi không thiếu những lời xỏ xiên, độc địa được dùng để đánh giá và nhận xét người khác. Chàng thanh niên “xuất sắc” đó đã không được nhận vào làm việc.

Rất khó tìm được lời giải đáp khôn khéo, đầy đủ cho những câu hỏi “không hợp lý lắm” dưới áp lực căng thẳng. Áp lực công kích trong cuộc họp báo vào tháng 3-1998 đã buộc chính Bill Gates phải “lớn tiếng phẫn nộ và tỏ ý khinh bỉ những người đã tỏ ra nghi ngờ hoạt động kinh doanh của ông”.

Tờ Washington Post thuật lại: “Ông đã bỏ qua không trả lời một câu hỏi mà ông cho là “không công bằng” và một câu khác vì “không trung thực”. “Thôi đủ rồi!” - ông sốt ruột ngắt lời một nhà báo. “Cho tôi thở một chút!”, giây lát sau ông lại nói với một nhà báo khác”. Rất nhiều ứng viên có cảm giác y như thế khi tham gia cuộc phỏng vấn tuyển dụng. Dù thích hay không bạn vẫn có thể sẽ phải đối diện với những câu hỏi đầy mưu mẹo và không dễ trả lời ở lần phỏng vấn tiếp theo.

Có bao nhiêu trạm xăng ở nước Mỹ? Câu hỏi này quả là khó nhưng không phải là không thể trả lời. Đáp số của bài toán này giúp để tính số lượng trạm xăng ở Mỹ và ở những nơi khác. Trung bình mỗi người dân Mỹ có một ôtô? Không đúng. Hai người một cái? Con số này chắc gần đúng hơn.

Vậy nếu dân số Mỹ là 300 triệu, tức nước Mỹ có khoảng 150 triệu ôtô, trung bình một ôtô cần phải đổ xăng một lần trong tuần. Vì vậy, trong một tuần tất cả các trạm xăng phải phục vụ số ôtô đúng bằng tổng số xe trong nước. Số giờ trong một tuần là 24x7, nhưng không phải tất cả các trạm xăng đều làm việc 24 giờ trong tuần.

Giả sử trung bình một trạm xăng làm việc 100 giờ/tuần, nếu đổ xăng cho một xe mất 6 phút tức mỗi máy bơm ở trạm xăng trong một giờ có thể phục vụ 10 ôtô. Những trạm xăng lớn ở những chỗ đông dân có thể đặt nhiều máy bơm và ngược lại có những trạm xăng rất ít khách, giả sử trung bình mỗi trạm xăng một giờ phục vụ 10 ôtô. Vậy trung bình một tuần, một trạm phục vụ 100x10 lần, hay 1.000 ôtô. Có nghĩa số trạm xăng ở nước Mỹ bằng 150 triệu/1.000 = 150.000. Kết quả của sự đánh giá này gần sát với sự thật.

Joel Spolsky động viên những người có khả năng rằng nhà tuyển dụng luôn biết cách khuyến khích bạn vượt qua những khó khăn, vấn đề là bạn có kích hoạt bộ não của bạn sáng tạo hay không.

“Một ngày nào đó, một công ty non trẻ và táo bạo sẽ xuất hiện, hất cẳng Microsoft ra khỏi đấu trường kinh doanh” - Bill Gates viết trong cuốn sách Kinh doanh và tốc độ tư duy như thế? Chúng ta phải làm sao?

Kỳ cuối: Kích thích bộ não sáng tạo
TT - Giống như những vận động viên leo núi, họ trèo lên đỉnh núi là để tìm kiếm lời giải cho những bài toán hóc búa về chinh phục đỉnh cao. Và chỉ khi đạt tới đỉnh, họ mới tìm thấy nó. Tuy nhiên, hết đỉnh cao này rồi lại đến đỉnh cao khác, con đường vươn tới sáng tạo không ngơi nghỉ.
Bill Gates viết trong cuốn sách này: "Một ngày nào đó, một công ty non trẻ và táo bạo sẽ xuất hiện hất cẳng Microsoft ra khỏi đấu trường kinh doanh". Vậy phải làm sao?
“Văn hóa toán đố”

Bill Gates chưa bao giờ mất đi hứng thú đối với các bài toán đố. Không hiếm các buổi tối, Bill và vợ Melinda ở nhà chơi trò lắp hình làm từ những mảnh gỗ. Gia đình Bill thường mua hai bộ giống nhau và thi xem ai là người xếp xong trước. Trong bữa ăn tối, khi đang chờ người phục vụ đưa lên món tiếp theo, Bill hay đề nghị mọi người vẽ bản đồ nước Mỹ lên giấy ăn, người chiến thắng là người vẽ chính xác nhất.

Năm 1986, Bill Gates mua một quần thể gồm bốn nhà nghỉ nằm trên bờ biển Hood Canal ở vịnh Puget. Gia đình Bill và những nhân viên của Microsoft thường chơi “trò chơi vi mô” - một cuộc thi độc đáo và kỳ lạ, những người chiến thắng được đánh giá rất cao.

Trong trò “Chúng ta hát”, sau khi ai đó xướng lên một từ, mọi người phải hát bài hát trong đó có từ đó. Một lần, từ đưa ra là “biển”, đang chơi thì Bill đi ra bãi biển, một lúc sau mọi người nghe thấy từ trong bóng tối vang ra một giọng hát quen thuộc: “Từ biển xuất hiện một con rồng thần thoại...”.

Khi nhân viên của Microsoft đi công tác, họ có rất ít thời gian để thăm danh lam thắng cảnh, Microsoft luôn tổ chức sao cho mọi người luôn ở bên nhau và chơi các trò chơi có tính cạnh tranh quyết liệt. Khát vọng chiến thắng là đặc tính chung của tất cả mọi người trong Tập đoàn Microsoft. Để giành chiến thắng, Microsoft không dừng bước trước bất cứ một vật cản nào. Phương châm của Microsoft là “hành động quyết liệt”,”tiến hành các cuộc chiến cảm tử”, “chặn nguồn oxy” của các đối thủ cạnh tranh.

Một trong những khái niệm mà các nhân viên Microsoft thường dùng để tả về tập đoàn của mình là “trại toán học”. Lòng khao khát vượt lên trên thể hiện rõ nét trong những câu đố, các trò chơi đùa giải trí rất thông dụng ở Microsoft. Nghịch lý ở chỗ, các trò giải trí đáng ra là để nghỉ ngơi và giải tỏa căng thẳng thì lại trở thành điều gây áp lực nhất.

“Đế chế” của Microsoft tại Redmond (bang Washington, Mỹ) là một quần thể bao gồm 82 tòa nhà, rộng gấp chín lần Viện bảo tàng Louvre, tương đương diện tích của Lầu Năm Góc. Tại đây có cả bộ phận vận tải, thư viện, xưởng phim, bảo tàng, cửa hàng, sân đá bóng và bộ sưu tập các tác phẩm nghệ thuật. Nhân viên được tự do hoàn toàn về mặt thời gian, chỉ cần họ làm tốt công việc của mình. Những điều đối với các công ty khác bị coi là kỳ quặc và không được phép thì ở đây hoàn toàn là có thể.


Như một người chinh phục đỉnh cao vẫn luôn nhìn về đỉnh cao khác, sự sáng tạo của bộ não không bao giờ có giới hạn.

Hãy luôn trong trạng thái bị đói

Phong cách phóng khoáng ngụy tạo này là đặc điểm chung của tất cả những người làm việc trong ngành công nghiệp phần mềm chứ không riêng gì ở Microsoft, nhưng nếu so sánh Microsoft với các công ty công nghệ cao khác thì Microsoft vẫn kỳ quái hơn nhiều. Nhân viên Microsoft bay trên những chuyến bay bình thường, nghỉ ngơi ở những khách sạn được xếp vào loại tốt nhưng không quá xa xỉ. Tập đoàn không có phòng ăn trưa dành riêng cho lãnh đạo cao cấp.

Gần như phòng làm việc của mọi nhân viên đều có kích thước 3x4m, bên trong được trang bị bằng loại gỗ không đắt tiền. Phòng làm việc của Bill Gates rộng hơn, nhưng những phóng viên đã từng có mặt ở đây đều nhận xét rằng chỗ làm việc của nhà sáng lập ra Microsoft rất bình thường, không đá hoa cương và chẳng có gì đặc biệt cả. Nhân viên Microsoft thường nói tập đoàn này là nơi bạn phải trồng cây rồi mới mong được hái quả.

Cuốn sách Inside out (Mặt trái) xuất bản nhân dịp 25 năm thành lập Microsoft đã có đoạn minh họa rõ nét về chính sách tiết kiệm này: “Để phòng xa, xin nhắc lại một điểm quan trọng có thể giúp chúng ta lúc nào cũng giữ vững vị trí tiên phong: hãy cố gắng đừng “béo phì” mà “hãy nên ở trong trạng thái đói”. Khó khăn và thiếu thốn thường nảy sinh sáng tạo”. Trong cuốn sách này bạn có thể tìm được câu châm ngôn ngắn gọn hơn: “Sự thừa thãi sẽ cản trở thành công”.

Một trong những chủ đề bàn luận thường xuyên của những lãnh đạo cao cấp ở Microsoft là khả năng diệt vong của tập đoàn. Bill Gates nghiêm khắc cảnh báo trong lễ kỷ niệm 25 năm thành lập Microsoft: “Nếu chúng ta có những quyết định sai lầm thì tất cả những gì chúng ta tạo ra được trong 25 năm qua sẽ tan thành mây khói”.

“Một lúc nào đấy sẽ có ai đó bất ngờ theo kịp được chúng ta”, Bill viết trong cuốn sách Business@ the speed of thought (Kinh doanh và tốc độ tư duy), “Một ngày nào đó, một công ty non trẻ và táo bạo sẽ xuất hiện hất cẳng Microsoft ra khỏi đấu trường kinh doanh”. Đây không chỉ là sự e ngại của một mình Bill. Steve Ballmer - đồng sự của Bill - viết: “Đối thủ cạnh tranh mới của chúng ta có thể xuất hiện bất ngờ từ “hư vô” và chỉ trong một đêm đánh gục chúng ta”. Hoặc Jeff Raikes: “Nếu như chúng ta không luôn có những quyết định mới theo kịp nhu cầu của người tiêu dùng dựa vào những công nghệ tiên tiến nhất, thì bất cứ lúc nào chúng ta cũng có thể bị loại bỏ khỏi môi trường kinh doanh”.

Người ngoài cuộc có thể cười khẩy khi nghe vậy. Microsoft là một quả bóng bơm hơi quá lớn. Cho dù nếu như có ai đó dám chọc một lỗ vào quả bóng thì cũng phải rất lâu sau quả bóng mới xì hết hơi. Mặc dù vậy, trên quan điểm lịch sử phát triển thì những gì mà Bill và Steve Ballmer nói là hoàn toàn có lý. Thông thường các công ty khó mà có thể giữ lâu được vị trí quán quân của mình, đặc biệt những công ty sống bằng công nghệ tân tiến sẽ tiêu vong nếu không kịp thời phản ứng trước sự thay đổi của công nghệ.

Chiến thắng hay chiến bại?

Những từ như “sáng tạo” và “tân tiến” là những khái niệm rất quan trọng đối với Microsoft. Mức độ sáng tạo của Microsoft, giống như ở bất cứ một công ty nào khác, phụ thuộc trước tiên vào khả năng sáng tạo và đổi mới của những nhân viên làm việc tại đây. Tập đoàn Microsoft biết rất rõ họ cần thu hút những người như thế nào và họ đủ tiềm lực vật chất để làm được điều này, mục tiêu là kích hoạt bộ não từng nhân viên sáng tạo.

Phương châm chính của Microsoft trong việc tuyển nhân sự là tìm được những “phiên bản của Bill”. Đây là ngôn ngữ lóng của Microsoft chỉ những người trẻ tuổi thông minh, khao khát vươn lên và đầy tham vọng nhưng lại chưa có kinh nghiệm thực tế, giống như Bill Gates trước đây. Các nhân viên tuyển nhân sự của Microsoft tự hào rằng không có ai xuất sắc hơn họ trong việc tìm được những người rất có tiềm năng, chứ không chỉ những người đã chứng tỏ được khả năng trong chuyên ngành của mình.

Trên quan điểm của Microsoft, các câu hỏi hóc búa không những chỉ kiểm tra được trí tuệ mà còn cả động cơ và ham muốn vươn lên của ứng viên. Cũng giống như kinh doanh hay thể thao, việc giải các bài toán đố có thể chia mọi người ra làm hai loại: chiến thắng và chiến bại. Chỉ có hai khả năng, bạn có thể tìm ra lời giải hoặc không.

Bất cứ một huấn luyện viên thể thao nào cũng có thể khẳng định với bạn rằng để giành được chiến thắng thì chỉ có khả năng thôi chưa đủ, bạn còn cần phải trở thành một kẻ “háu đói” ham muốn chiến thắng. Có cảm giác rằng những người biết cách giải những bài toán đố không những có trí tuệ cao mà còn chứa trong mình động lực sẵn sàng giải quyết tất cả những vấn đề đang thách thức họ. Bằng cách đó, họ đã kích thích bộ não sáng tạo và những thành quả của họ tạo ra từ đó.

WILLIAM POUNDSTONE (Như Quỳnh dịch)

Niềm vui số 01.

Sáng nay, từ 6g45 đã phải thức dậy, vệ sinh cá nhân, thay quần áo và phóng xe đến công ty để đưa khách ra lãnh sự quán phỏng vấn. Trên đường đi ghé ATM rút một ít tiền. Khách cuối cùng cũng vào phỏng vấn. Mình vè lại văn phòng. Suốt buổi sáng. Đến gần trưa, khách gọi điện lại thông báo đã đậu phỏng vấn ! Ôi, vui quá. Vì khách này đã rớt phỏng vấn 3 lần. Thêm nữa, đây là khách đầu tiên mà hầu như mình làm hồ sơ từ A đến Z. Những lần trước dù sao cũng còn tin vào sự hỗ trợ của sếp, mọi cái trông cậy vào sếp. Thật vui ! Thế nhưng, khách lại luống cuống đến bỏ quên sổ ngân hàng tại Lãnh Sự, mình phải gọi lên lãnh sự để hỏi thông tin về vấn đề đánh mất đồ. Lãnh sự thông báo là không nhìn thấy, nhưng lát sau gọi lại cho khách, nói là tìm ra rồi ! Ôi, mừng biết bao. Vì mình đã giúp được cho người khác, vì tự mình xoay sở vấn đề cũng tốt. Thì ra cuộc điện thoại không hề uổng phí ! Hạnh phúc quá.
Chiều nay, 01 khách khác gọi lại. Khách hỏi về vấn đề đi tour. Ban đầu, khách cũng khá khó chịu khi người chịu trách nhiệm về tour đó nghỉ ngang mà không bàn giao. Nhưng sao một hồi vừa xoa dịu, vừa thuyết phục khách, cuối cùng khách cũng đồng ý ! Bravo ! Thứ 7 khách lên công ty đóng tiền ! Vui quá.
Thật vui khi giúp được người khác, và thuyết phục người khác mua sản phẩm của mình.

Thinking.

Thêm một trong những sự buồn chán nữa. Lại nghe những tin tức không mấy gì vui. Cảm thấy chán nản. Từ lời nói người này, qua tai người kia đã thấy khác. Khác nhiều nhiều. Thì thôi, đành phải nghe chứ biết sao. Như ta nghe thêm một câu chuyện hài hước.
Anh đi tour rồi, chẳng có ai để nhắn tin chòng ghẹo, nhõng nhẽo. Cảm thấy như trái tim mình đầy ắp những nước là nước. Vậy mà đâu có thể vỡ òa. Chỉ thương cho thân mình thiếu một vài cái động lực để tiến công. Nếu mà có sự hỗ trợ từ gia đình thì sẽ tốt biết bao, khi đó tha hồ mà thử sức. Mấy ngày hôm nay, không biết mình đã đọc bao nhiêu truyện ngắn của Vệ Tuệ rồi. Đôi khi cảm nhận, sao phụ nữ lúc nào cũng thích viết về tình dục, hay về những điều tầm thường, nhỏ bé. Mà không, đó có thể là những gì còn sót lại sau cùng trong tâm hồn.
Thì mình đi tìm những gì còn sót lại mà? Đó là điều mình muốn.Những gì còn tồn tại lại sau cùng. Chán ! Chả muốn viết gì. Chỉ muốn mè nheo với mẹ !

Nói với mẹ rằng, mẹ ơi, sao mẹ không giàu có như những bà mẹ khác, có thể cho con đi du học, có thể cho con tiền làm những gì con muốn, hay ít ra, cho con một gia đình bình thường có đầy đủ cả ba lẫn mẹ? Vì sao. Nhưng nghĩ lại, nếu có tất cả những điều đó, có thể sẽ không hình thành nên tính cách của con như bây giờ, mẹ nhỉ?

Tự nhiên thấy mỗi người cũng chỉ là một sự ích kỷ được truyền đi thôi. Rút cục, thì con người ta cũng thấy yêu mình nhất mà thôi.

Offlines.

Mấy hôm nay, vẫn đi làm một mình. Hầu hết mọi người đã chuyển qua trụ sở mới, không còn ai ở lại ngoài mình. Lượn tay trên những cái tên quen thuộc: Richard, Laurel, Phuocusa, Truc Roxy..Cái tên nào cũng im lìm màu xám xịt. Tất cả mọi người đã ra đi. Những cuộc chia ly đều làm cho người ta cảm thấy buồn bã và cô đơn, nhưng chắc chắn một điều là ai cũng phải lớn lên, phải trưởng thành. Những ngày sắp tới là những ngày của sự thay đổi, có gì đâu để quá lo lắng? Tận hưởng cuộc sống đi nào. Chuẩn bị học bài 2 thôi. Tự dưng muốn đi duỗi tóc, muốn làm gì đó khác đi với mình. Muốn thay đổi để có thêm năng lượng sống. Nhưng cũng tự dưng lại thấy lười, muốn về nhà ngủ một giấc đã đời. Để không còn những nổi sợ hãi, sợ người ta cảm thấy chán mình, không còn yêu mình nữa, vì tình yêu là phần đặc biệt bên trong của mỗi người, nào ai có quyền thay đổi mà được đâu? Thèm được nghe sự quan tâm không cần nhắc nhở, thèm được lo lắng khi không có việc gì, không bệnh, không buồn, chỉ đơn giản là lo lắng mà thôi.

Sóng và Cát

Sóng và cát trắng

… Có khi nào, bất giác, bạn thắc mắc rằng: “Tại sao sóng cứ xô bờ …?” …

Tiến tới …

Sóng:

... Nếu hiểu theo cái định nghĩa “ngày đẹp trời” mà tôi vẫn biết – nghĩa là trời trong xanh, có nắng, có gió, … - thì hôm nay đúng là 1 ngày đẹp trời. Ok. Ngày đẹp trời nhưng tinh thần của tôi thì chẳng đẹp tí nào. Chủ nhật, hôm nay là chủ nhật, 1 buổi sáng chủ nhật cực kì đẹp trời, vậy mà … trong khi bạn bè tôi đang tay trong tay, dắt díu nhau chơi bời thì tôi lại phải ngồi đây – trên hàng ghế khán giả, trong sân vận động - để xem đội bóng của trường anh trai tôi đá.



Khốn khổ! Ai bảo tôi tham ăn làm gì? Lỡ nhận của anh trai tôi 1 chầu kem rồi, giờ đành phải bấm bụng ngồi xem bóng đá – trò vớ vẩn nhất trong những trò vớ vẩn mà tôi biết. “Em đến cho cả đội có khí thế?” – trích nguyên văn lời của anh trai. Ok. “Khí thế của cả đội anh được đánh đổi bằng khí thế của em.” – Tôi nghĩ thầm, à không, rủa thầm mới đúng. Bóng đá. Biết nói thế nào nhỉ? Tôi ghét bóng đá lắm, ghét từ bé cơ! Bóng đá là 1 môn thể thao mà có đến 22 vận động viên - được gọi là cầu thủ - tranh nhau 1 trái bóng. Đấy. Đấy là định nghĩa hoàn hảo của tôi về bóng đá. Vớ vẩn hết sức! …

… Trận đấu bắt đầu được khoảng 20 phút thì tôi bắt đầu chú ý. Chú ý đến 1 cầu thủ. Anh ấy là động đội của anh trai. Đẹp trai thì không đẹp trai nhưng được cái xinh. Nhưng vấn để mấu chốt khiến tôi soi anh không phải là vì anh xinh trai. Tôi soi anh vì anh đá rất cừ, rất có phong cách của 1 cầu thủ chân chính, mặc dù tôi chẳng biết “phong cách của 1 cầu thủ chân chính” cụ thể là thế nào. Chỉ thấy anh đá hết mình, đá hiền hiền, lại hay đỡ đội bạn ngã dậy. Thế là tôi kết lối đá của anh. Chơi đẹp mà! Anh … biết nói thế nào nhỉ? Đáng yêu .. Dễ thương … Chẳng hiểu sao tôi lại thích nhìn anh như thế? Tình yêu sét đánh? Ôi, không đời nào. Tôi chưa bao giờ tin vào cái thứ tình yêu như thế. Nhưng … vẫn thích nhìn anh. Rắc rối nhỉ? …

… Trận bóng kết thúc. Đội anh tôi … thua. Đấy. Khí thế cho lắm vào thì cũng thua. Đá dở thì vẫn là đá dở. Phí thời gian. À, nhưng được cái, tôi cũng được 1 phần thưởng an ủi, đó là … gặp anh. Chuyện tôi gặp anh có được xem là 1 phần thưởng không nhỉ? Ừ,vào thời điểm này thì cứ tạm xem là như thế … Chạy vào sân, tôi chạy vào sân. Nhìn thì có vẻ như là em gái chạy vào an ủi đội bóng của anh trai. Nhưng không, tôi đâu có lành tính như thế. Tôi chạy lại chỗ đội bóng đứng nghỉ, vờ hỏi thăm mấy anh vài ba câu rồi lon ton chạy lại chỗ anh ấy, với 1 gương mặt không thể ngây thơ hơn. Lạ! Trong khi các cầu thủ khác đều có bạn gái đến cổ vũ, chăm sóc thì anh, anh chẳng có 1 ai bên cạnh, mặc dù đứa mù nhìn vào cũng thừa biết anh xinh trai hơn khối đứa ngoài kia. Thôi, càng tốt, càng có cơ hội cho tôi cầm cưa. Tôi chạy lại chỗ anh, đưa anh cái khăn lông trắng mà anh tôi vừa đưa nhờ giữ hộ, nhỏ nhẹ: “Anh lau mồ hôi đi!”. Anh cười, cười hiền như cách anh chơi bóng: “Cám ơn em!” … Thích mê! Lần đầu tiên tôi nghe 1 giọng nói ấm áp đến thế … hoặc có thể trước đó tôi đã nghe rồi nhưng lúc này, tôi chẳng còn nhớ gì ngoài việc ghi nhớ giọng nói của anh. Tôi ngồi xuống cạnh anh. Cưa đã chính thức được khởi động. “Anh buồn không?” – Tôi hỏi. “Không!” – Anh trả lời tỉnh bơ. Tôi tròn mắt nhìn anh, không phải cái nhìn ngây thơ vô (số) tội như khi nãy mà là cái nhìn … kinh dị: “Sao thế? Đội anh thua mà anh không buồn … Không lẽ … anh bán độ à?” Anh phá lên cười: “Cũng muốn bán lắm nhưng chẳng ai mua.” “Là sao?” “Đá giao hữu thôi mà. Ai lại mua bán gì? Thua 1-0 là vinh quang lắm rồi. Đội người ta là đương kim vô địch của giải bóng đá các trường trung học năm nay đấy.” “À!” – Tôi “à” khẽ. Ra thế. Hèn gì anh không buồn. “Mà … anh tên gì?” – Tôi chuyển đề tài. Nhanh và dứt khoát gớm! “Quân. Thế em tên gì?” “Em tên Quýt.” – Tôi cười toe, hào hứng trả lời. “Tên ngộ vậy?” – Anh nhíu mày. “Tên thân mật đấy. Không thì gọi em là Thy, tên trong … sổ y bạ.” “Ok Quýt.” Anh gật gù. “Thôi anh về nhé! Bye em!” Anh đứng bật dậy. Tôi vội vàng, chính vì vội quá nên mất khôn, nắm lấy tay anh (chẳng biết là có mất khôn thật không đây): “Anh …” “Hả?” Anh quay nhìn tôi, ngạc nhiên. “Anh … cho em số phone nhé?” Tôi ấp úng. “Tưởng gì?” – Anh cười – “Em buông tay anh ra rồi anh ghi cho.” Tôi luống cuống nhìn lại, tay tôi vẫn chưa chịu rời tay anh … “Xin số phone anh làm gì? Khủng bố à? … Anh có phải sao đâu mà phải khó khăn trong việc xin số phone như thế? … Làm anh tưởng chuyện gì ghê gớm lắm!” - Anh vừa ghi số phone vào sổ của tôi, vừa nói. “Em xin lỗi!” – Tôi lí nhí. Hiếm khi thấy tôi như thế. Đúng là … tình yêu có thể thay đổi cả con người. Tôi bật cười với cái suy nghĩ vừa lóe ra đó. “Xong!” – Anh đưa lại sổ cho tôi – “Lần này là bye thật nhé! Anh về.” “Ok. Bye anh!” – Tôi đưa bàn tay bé xíu lên vẫy chào anh. 1 ngày cũng không tồi như tôi tưởng …

Cát trắng:

… Chủ nhật, đội tôi có 1 trận đấu giao hữu với đội đương kim vô địch của giải bóng đá các trường trung học năm nay. Chưa đá cũng biết thua. Không phải tôi bi quan mà sự thật nó là như thế. Tự lượng sức mình. Nhưng tôi vẫn đá hết sức. Tinh thần thể thao mà …

… Có 1 cô bé cứ nhìn tôi mãi, tôi có cảm giác như thế. Suốt trận bóng, có đôi lúc, tôi cũng nhìn về phía em và hầu như là tất cả những lúc ấy, tôi đều bắt gặp ánh mắt em nhìn tôi. Trẻ con! Tôi đã nghĩ như thế về em. Tôi không thích những cô gái nhìn tôi chằm chằm như vậy …

… Đúng như dự đoán của tôi, đội tôi thua. 1-0, 1 kết quả không tồi khi đối thủ là 1 đương kim vô địch. Tôi lủi thủi ra sân 1 mình. Nhìn xung quanh, thấy … đồng đội mình ai cũng có bạn gái đến cổ vũ và chăm sóc, tự nhiên … cũng tủi thân. Bạn gái tôi. Vâng, bạn gái tôi khá là kiêu - thế nên tôi mới thích theo đuổi cô ấy – vì vậy, cô ấy sẽ không bao giờ đến đây, xem tôi đá – 1 việc mà cô ấy cảm không thích tí nào … Đang tủi thân thì em bước đến, cô bé khi nãy. Em đưa tôi 1 cái khăn lau - cái khăn quen quen, hình như tôi vừa đưa cho ai đó trong đội mượn. Cũng khá là cảm kích. Đang tủi thân cơ mà. Em ngồi xuống cạnh tôi và chúng tôi bắt đầu trò chuyện. Em xinh! Tuy nhiên, bạn gái tôi vẫn là xinh nhất. Nói chuyện ổn. Tôi hơi bị thu hút bởi đôi mắt của em, nó tròn, to và ngây ngô. Tôi luôn biết cách ngăn chặn chính mình, không để bị thu hút hơn, tôi chào em ra về. Bỗng nhiên, em nắm lấy tay tôi. 1 cảm giác kì lạ từ em truyền sang cho tôi. Tôi đứng lại. Lạnh! Tay em hơi lạnh! Sao thế nhỉ? Mẹ tôi bảo rằng tay người ta lạnh nghĩa là người ta bị bệnh hoặc đang run sợ. Thế em bị bệnh hay run sợ? Trời biết. Thì ra em xin số phone của tôi. Tôi đã ghi cho em. Lạ thật! Tôi ít khi cho người khác số phone. Nhưng khi em xin, tôi lại cho, cho 1 cách vui vẻ và hào hứng. Phải chăng, tôi cũng đang mong em hỏi tôi. Phải chăng, tôi cũng đang mong được liên lạc với em? Ôi, không phải vậy chứ? Tôi là 1 anh chàng đã có bạn gái và cô bé kia … trẻ con quá! …

… Tôi tự trách mình, suốt đường về. Tại sao lại cho em số phone? Lỡ … xui, em và tôi quen nhau thì sao? Tôi không dám chắc mình sẽ không bị lung lay vì đôi mắt đó. Cầu trời phù hộ. Yêu 1 người, theo chăm bẵm 1 người đã quá khổ với tôi rồi …

Yêu …

Sóng:

… Hẹn hò … Không phải là hẹn hò. Anh đến nhà tôi chơi. Chuyện. Anh với anh trai tôi là bạn, là đồng đội mà. Thân lắm! Trời thương tôi thì phải. Hôm nay, anh trai tôi không có nhà. “Hay là anh vào nhà đợi anh em về. Ok?” – Tôi mời, mắt long lanh. “À … Ok.” – Anh ngập ngừng ít phút rồi cũng đồng ý. Tôi mà đã mời thì đừng ai từ chối. Bởi vì có từ chối thì tôi cũng sẽ tìm mọi cách mà kéo người đó ở lại. Anh cũng không ngoại lệ. Thật may vì anh đã đồng ý, không thì …

… “Lâu quá!” – Tôi buông ra 1 câu cảm thán vẩn vơ. “Thôi, anh về. Khi khác anh đến.” – Anh vội vàng. “Không.” Trời ạ! Ý tôi đâu phải là như thế. Tôi chỉ cảm thán thôi mà, có ý đuổi khéo anh đâu. “Anh cứ ở chơi. Anh em gần về rồi.” – Tôi nói. Anh gãi đầu, ngập ngừng: “Thật ra thì … anh đến tìm anh em … đi chơi thôi. Không có gì quan trọng đâu. Hôm nay không đi thì hôm khác đi.” “Ra là đi chơi. Sao không nói sớm.” Tôi nói như reo. “Xin lỗi … vì … nãy giờ anh … làm phiền em.” “Không.” – Tôi cười – “Anh em không đi thì anh em đi hộ nhé! Lâu rồi em không được đi chơi. Anh em cũng hứa hôm nay dắt em đi mà giờ vẫn chưa thấy về.” “Thế à?” – Anh suy nghĩ – “Cũng được. Đi 1 tí. Hôm nay cũng không có gì làm.” … Sao hôm nay tôi lạ thế nhỉ? Mọi ngày, có mời tôi cũng chẳng thèm đi chơi với bất cứ đứa con trai nào ngoài anh tôi. Thế mà hôm nay, tự tôi lại đề xuất ý kiến đi chơi với 1 đứa con trai, à không, anh không phải 1 đứa con trai, anh là 1 chàng trai tuyệt vời. Anh đồng ý. May thật! Không … chắc tôi ngượng chết mất thôi …

… Tôi ngồi sau xe anh, có cảm giác vui vui. Kì lạ! Suốt đường đi, anh không nói gì. Tuy vậy, tôi vẫn thấy rộn ràng … trong lòng. Anh tạo cho người bên cạnh cảm giác an toàn tuyệt đối. Tự dưng, tôi ước … hơi ngớ ngẩn … tôi ước tôi được ngồi sau xe anh mãi, được cùng anh đi đến mọi nơi trên thế giới này ... Gió lùa tóc anh, tóc tôi … Tóc anh thơm, 1 mùi hương nhè nhẹ chứ không nồng như X-men hay Romano. Tôi lén đưa tay chạm vào tóc anh. Nó mềm, không có keo. Hay! Anh khác thật! Khác những đứa con trai khác thật! Tôi thích người con trai như thế này, nhẹ nhàng, dịu dàng và … an toàn. Tôi … thích … anh. Tôi nghĩ là thế. Không may mắn! …

… Công viên … Chúng tôi đi song song nhau … có khoảng cách. Tay trái tôi cầm que kem, còn tay trái tôi thì trống. Tôi muốn cầm lấy 1 thứ gì đó … như tay anh chẳng hạn. Ngộ nghĩnh … Ngốc nghếch … Điên rồ … Tôi và anh quen nhau chưa bao lâu, chỉ gặp nhau ít lần. Tay trong tay đi chơi công viên … ồ … không thể. Tôi cười tủm tỉm. Vâng, tôi điên quá! Anh cúi nhìn tôi, lắc đầu: “Em lạ quá!” “Sao lạ?” – Tôi ngước nhìn anh. Khoảng cách về chiều cao giữa chúng tôi là khá lớn. Anh cao hơn tôi gần 1 cái đầu. Nhưng như thế lại hay. Đi bên anh, tôi có cảm giác được che chở, bảo vệ. Anh ngửa mặt nhìn trời, suy nghĩ ít phút rồi cười: “Anh không biết. Thấy lạ. Thấy bí ẩn.” “Anh cũng lạ.” – Tôi huých tay anh. “Chơi đu quay nhé!” – Tôi reo lên, chỉ tay về phía cái đu quay, lúc này đang đông nghịt người chen lấn để được chơi. “Tùy em.” – Anh gật đầu rồi (tự giác) đi mua vé. Đứng từ xa, tôi nhìn anh chen vào dòng người để mua vé cho chúng tôi. Tự dưng (lạ … cứ hay tự dưng như thế J) thấy yêu quá … “Anh!” – Tôi gọi – “Nhanh lên nào.” Dường như anh không có kinh nghiệm chen lấn cho lắm. Suy nghĩ … tôi lấy hết can đảm đưa tay về phía anh. Thật may mắn! Anh nhìn tôi, suy nghĩ … rồi nắm lấy tay tôi, chúng tôi cùng chen qua đám đông. Vẫn là cái cảm giác ấy, cảm giác lần đầu tiên tôi nắm tay anh. Ấm áp … diệu kì … Từ giây phút ấy, tay chúng tôi không rời nhau. Cứ nắm chặt như thế. Tôi không buông ra … anh cũng không lấy tay lại. Hay thật! Trước đây, 1đứa bạn đã gửi cho tôi 1 tin nhắn. Nó như thế này: “Bạn có biết tại sao giữa các ngón tay lại có kẽ hở không? … Là để ***g vào nhau đấy!” Tôi tin … bây giờ thì tôi đã tin vào điều đó. 1 cái nắm tay thật kì diệu. Kẽ hỡ giữa các ngón tay … có lẽ thượng đế đã suy nghĩ rất lâu để tạo ra nó. Tuyệt vời! …

… Tôi trở mình … Tối nay tôi không ngủ được. Lòng tôi rộn ràng. Tim tôi đập mạnh. Tôi yêu anh thật rồi. Cứ muốn được gặp anh, cứ muốn cầm tay anh mãi thôi. Hình ảnh của anh hiện ra trong tâm trí tôi … đẹp! Tôi không biết dùng từ gì để nói lên tâm trạng của tôi lúc này. Nó như 1 mớ hỗn độn giữa yêu, nhớ và cả lo lắng. Tôi bật dậy, lấy giấy ra viết – đó là cách mà tôi thường dùng để giải tỏa tâm sự. “Em yêu anh, Quân ạ! Yêu nhiều lắm! Yêu đến phát điên. Em chưa bao giờ tin vào tình yêu sét đánh, cũng chưa bao giờ bị sét tình yêu đánh phải. Nhưng giờ … em tin rồi … em biết rồi … Em đang bị sét đánh. Mẹ ơi! Cảm giác thật là khó tả. Em thấy khó chịu lắm anh ạ! Nhưng em lại không muốn mất đi cái cảm giác này. Thế là thế nào? Anh đang làm gì vậy? Anh đang nhìn gì vậy? Anh đang nghĩ gì vậy? …v…v… Thật nhiều câu hỏi! Em muốn biết thật nhiều … về anh và chỉ anh. Em phải làm sao? Em yêu anh! Em muốn hét lên cho cả thế giới này biết điều đó. Không chỉ 1 lần mà em muốn hét lên hàng trăm, hàng ngàn, hàng vạn lần như thế. Em yêu anh! …” - Đấy. Đấy là tất cả những gì tôi viết. Cứ viết như vậy trong hơn chục trang giấy …

Cát trắng:

… Tôi đến tìm Chiến để rủ nó đi chơi. Tôi buồn. Sáng nay, bạn gái tôi đòi chia tay vì cô ấy thấy chán tôi. Tôi là 1 thằng đáng chán. Tôi công nhận. Nhưng cô ấy tuyệt tình quá! Tôi đau và tôi muốn chia sẻ. Chiến là 1 lựa chọn hoàn hảo. Tuy nó nói hơi nhiều nhưng cũng chịu khó lắng nghe lắm! Hơn nữa, nó hay đưa ra những lời khuyên hợp tình hợp lí. Nếu tôi là con gái, tôi sẽ yêu nó. Nói đùa đấy. (J) … Không biết nói sao? Là may hay không may nhỉ? Nó không có nhà. Tôi đã gặp em gái nó, chính là em. Nói không may thì không phải. Tôi vui mà, lòng vui mà. Nhưng nói là may thì cũng sai. Tôi sợ gặp em lắm! Sợ đôi mắt của em lắm! Yêu thì sao? Tôi sợ yêu lắm rồi. Hèn nhỉ? … Tôi ngồi trò chuyện với em chờ Chiến về. Thằng này hôm nay chết dẫm ở đâu chẳng biết. Tôi thấy ngại nên chào em về. Không ngờ … em lại đề xuất ý kiến đi chơi với tôi, chỉ em và tôi. Lúc ấy, lí trí tôi bảo rằng: “Từ chối đi! Đừng quên … đôi mắt con bé thu hút lắm. Cẩn thận không thì yêu.” Nhưng tim tôi thì lại hét lên rằng: “Thằng ngốc. Mày thích mà. Đồng ý đi!” Và … trái tim thắng. Tôi đồng ý …

… Công viên … Tôi chẳng biết tại sao tôi lại chở em đến công viên. Trẻ con. Tôi vốn không thích phim Hàn, không thích mấy trò trẻ con nhưng … công viên là nơi thích hợp nhất cho cuộc hẹn đầu tiên. Lại điên. Hẹn hò gì chứ. Là vô tình, chỉ là vô tình tôi và em đi chơi cùng nhau thôi. Tôi điên mất. Chưa bao giờ tôi cảm thấy rối như lúc này. Yêu và không yêu … Khoảng cách giữa 2 điều nay, hôm nay, sao mà mỏng manh như thế? … Tay em nắm lấy tay tôi.1 cảm giác … dễ chịu lắm! Cái nắm tay này ấm hơn cái nắm tay của tôi và bạn gái tôi. Tôi đã không lấy tay lại. Đúng hơn là không đủ can đảm để lấy tay lại. Sẽ ra sao … nếu tôi lấy tay lại? Em giận? Không. Là tôi. Tôi sợ … nếu tôi lấy tay lại thì sẽ không còn cơ hội được nắm tay em như thế này. Tôi cứ nắm lấy tay em như thế. Em … sao mà đáng yêu vậy? Em hay cười, nói hơi nhiều. (J) Bên em, tôi như quên đi bạn gái tôi, quên đi cái nỗi đau mà cô ấy vừa “trao tặng” tôi. Tôi thấy thoải mái lắm! Em đã hỏi tôi rằng: “Anh có biết tại sao giữa các ngón tay lại có kẽ hở không?” Tôi trả lời rằng tôi không biết. Em không giải thích mà chỉ cười tủm tỉm. Sao thế nhỉ? Tay có kẽ hở thì có gì lạ chứ? Ai mà chẳng như thế …

… Lúc trên đường về, tôi đã lén nhìn em qua gương chiếu hậu. Em đang cười, hát nữa. Tôi nghe … hình như là “Proud of you”. Giọng em trong trẻo, tuy nhiều lúc sai nhạc nhưng tôi vẫn thích giọng hát của em, thích nghe em hát. Tôi nảy ra 1 ý kiến. Hay là … tôi tìm đường nào dài hơn để đưa em về nhỉ? Như thế, tôi sẽ được ở bên em nhiều hơn. Điên. Điên và gian nữa. Tôi bật cười. Về thôi …

… Chiến nó gọi điện cho tôi. Nó bảo rằng nó đã thấy tôi đưa em về, rằng nếu tôi muốn lấy em nó ra làm vật thế thân cho bạn gái cũ của tôi thì thôi đi. Buồn cười. Tôi không hèn như thế đâu. Tôi đã nói với nó rằng: “Tao không dư hơi như thế.” Nó bảo: “Em tao nó thích mày đấy. Tao biết. Mày mà cứ thế này. Nó hi vọng rồi thất vọng. Tao giết mày.” Tôi nghẹn lời. Em thích tôi à? “Tao làm thì tao chịu trách nhiệm.” – Tôi hạ giọng. Không hiểu sao tôi lại nói như thế. Trách nhiệm? Tôi sẽ chịu trách nhiệm như thế nào về em? Mà em thích tôi thật không hay chỉ là thằng Chiến nói bậy? Tôi đau … không đau lòng như lúc bạn gái tôi chia tay mà là … đau đầu. Rắc rồi quá, tôi ơi! (L) …

… Tối, tôi không ngủ. Tôi ngồi 1mình trên sân thượng … suy nghĩ và suy nghĩ. Đầu tiên là tôi nghĩ về bạn gái tôi, về tình yêu hơn 2 năm trời giữa chúng tôi. Tôi nhếch môi cười, cười khinh … cho cái tình yêu đấy, tình yêu mà tôi từng rất trân trọng. Tôi dại dột, yêu cô ấy 1 cách dại dột … Rồi tôi nghĩ về em. Tôi có yêu em không hay chỉ là bị thu hút? Yêu rồi … Đột ngột quá! Tôi đã yêu em. Bằng chứng là tôi đang nhớ em, nhớ muốn điên lên. Tôi vốn rất ghét dùng những động từ mạnh trong tình yêu. Tình yêu của tôi là sự nhẹ nhàng, dịu dàng, quan tâm. Nhưng em … em lại làm tôi điên lên. Tình yêu của tôi tự dưng bị thay đổi. Nó mạnh mẽ hơn nhiều, hơn nhiều. Chính vì em. Em … ào ạt quá! Em bước vào cuộc sống của tôi nhanh quá! Tôi không chống đỡ kịp và chỉ còn biết rơi vào trò chơi tình yêu với em. Tôi yêu em! - Tôi khẳng định đấy …

Và đau …

Sóng:

… Tôi và anh yêu nhau gần 1 năm. Anh vẫn vậy, vẫn hiền và dịu dàng với tôi. Nhưng … Khi ở bên anh, tôi thấy an toàn thì an toàn thật. Nhưng khi xa anh, tôi bất an, lo lắng lắm! Tại sao vậy? Tôi có cảm giác … dường như anh không yêu tôi như tôi yêu anh …

… Tôi là người mở lời trước, khi ấy, tôi và anh quen nhau được 6 tháng. Tôi đã chờ …. chờ anh mở lời nhưng … không, anh vẫn cứ im lặng mặc dù anh lúc nào cũng quan tâm, yêu thương tôi. Tôi đành phải mở lời trước vì tôi sợ kẻ khác sẽ cướp mất anh của tôi. Chính tôi cũng không ngờ là tôi lại yêu anh nhiều như vậy … Rồi yêu … Chúng tôi chính thức yêu nhau - điều đó tất cả mọi người đều biết. Cha mẹ tôi có phản đối vì chúng tôi còn quá trẻ tuổi nhưng anh đã chinh phục được trái tim của cha mẹ tôi 1 cách dễ dàng. Cũng phải thôi. Anh đáng yêu quá mà. Anh hiền lành, điềm tĩnh quá mà. Có bậc cha mẹ nào mà không muốn con gái mình quen với 1 người con trai như anh. Tôi đã hạnh phúc như thế nào, anh biết không? Tôi tự hào lắm! Tôi tự hào về anh, tự hào về tình yêu của chúng tôi. Nhưng … sự thật thì tôi … hình như là tôi đã lầm. Khi tôi nói với anh cảm giác sung sướng của tôi khi mẹ tôi bảo: “2 đứa liệu mà lo cho nhau.”, anh chỉ cười nhạt. Tại sao thế? Anh không sung sướng sao? Không hạnh phúc sao? … Không yêu tôi sao? … Tôi đã buồn, 1 thời gian sau đó. Nhưng rồi tôi lại tiếp tục yêu anh, thậm chí yêu nhiều hơn. Tôi như những con sóng. Cứ ào ạt xô vào bờ. Đôi khi mệt mỏi, xô nhẹ hơn nhưng không bao giờ ngừng lại. Nhưng anh … anh đúng là 1 bờ cát trắng. Anh cứ lặng im như cát. Tình yêu của anh cứ mờ mờ ảo ảo như hoàng hôn trên bờ cát. Anh có hiểu không? Tình yêu của tôi như gió. Gió là động lực giúp sóng xô bờ. Tôi yêu anh đơn giản vì … tôi yêu anh. Tôi không thể tìm ra 1 lí do nào khác. Nhưng cũng như sóng … tôi mù quán. Tôi yêu anh còn anh thì cứ mãi im lặng. Anh không từ chối những quan tâm, lo lắng, yêu thương, … của tôi dành cho anh nhưng tôi … nếu tôi nhớ không lầm thì chưa bao giờ anh nói yêu tôi. To lớn nhất từ trước đến nay, có lẽ chỉ là từ “Nhớ!” … anh bảo anh nhớ tôi. Chỉ có thế. Ngay cả khi gặp cha mẹ tôi, anh cũng chỉ nói: “Cháu sẽ chăm lo cho Thy. Xin 2 bác hãy tin cháu!” ... Chăm lo ... chỉ có thế. Sao không bảo rằng: “Cháu yêu Thy thật lòng!” Sao thế? Anh làm tôi chán … không … tôi không thể chán. Nhưng tôi có cảm giác mệt lắm! Sóng … cứ xô bờ … xô rồi lại xa … lại về với biển. Vô ích lắm! Liệu … có cách nào để sóng thôi xô bờ không? …

… Anh ạ! Em biết … Anh vẫn chưa quên được cô ấy, chưa xóa được vết thương mà cô ấy đã để lại trong lòng anh. Nhưng em muốn anh biết rằng … Em sẽ như con sóng kia, sẽ cuốn trôi mọi vết tích trên cát. Em sẽ yêu anh mãi. Tất cả những gì cô ấy đã làm cho anh, em cũng làm được, thậm chí làm tốt hơn … theo cách của riêng em. Hãy tin em! …

Cát trắng:

… Em đã nói lời yêu tôi. Tôi thật có lỗi khi đã không là người nói ra lời yêu trước. Nhưng … thú thật thì với tôi, lời yêu chẳng còn ý nghĩa gì nữa rồi. Tôi yêu em. Điều đó trơì biết, đất biết, tôi biết. Tôi đã rất hạnh phúc khi nghe em nói yêu tôi nhưng … khi ấy, tôi đã không thể thể hiện được cái cảm giác vui sướng tột cùng của tôi cho em thấy. Tôi đã như thế nào nhỉ? À … cười nhạt. Tôi biết … tôi biết em đã hụt hẫng như thế nào. Nhưng em ạ! Tôi không thể … tôi bất lực lắm em biết không? Tôi muốn nhảy cỡn lên, muốn cười thật to, muốn hét lên cho cả thế giới này biết rằng em đã nói yêu tôi rồi, rằng tôi cũng yêu em nhiều lắm, rằng tôi thật sự rất vui, rất vui nhưng … tôi đã không làm được. Chính tôi cũng không thể hiểu được chính mình. Dường như tôi đang trốn chạy 1 điều gì đó mà bây giờ, đến bây giờ thì tôi đã biết đó chính là tình yêu. Tôi sợ yêu. Thật xấu hổ khi thừa nhận rằng mình sợ 1 điều gì đó, đúng không? Tệ thật! (J) Em không biết đâu. Tối hôm đó, tôi đã mất ngủ đấy. Tôi không biết vì sao tôi lại không ngủ được. Vì vui ư … hay vì sợ? Tôi đã rất rối. Tôi hơi ân hận … khi ấy … vì đã nhận lời yêu em, yêu em. Nhưng rồi tình yêu trong tôi lại bảo với tôi rằng: “Yêu không phải là tội lỗi.” Phải chăng …? …

… Có thể em đang vui, cũng có thể em đang buồn … vì tôi. Tôi thì hoang mang. Hoang mang lắm em ạ! Tôi đã im lặng quá lâu rồi. Dường như tôi đang thờ ơ với tình yêu của chúng ta đúng không em? Không phải đâu. Mỗi buổi sáng, khi thức dậy, người đầu tiên tôi nghĩ đến là em. Và cả buổi tối, trước khi chìm vào giấc ngủ, người cuối cùng tôi nghĩ đến … à không, người duy nhất mà tôi nghĩ đến cũng là em. Tôi không thờ ơ mà, đúng không? … Tôi … hoang mang … Xa là nhớ nhưng khi bên em, tôi lại không thể thể hiện tình yêu đó, nỗi nhớ đó. Tôi đã khiến em thật vọng rồi …

… Có lần, em đã nói với tôi rằng: “Em thấy mình thật giống với sóng quá!” Tôi đủ thông minh để hiểu câu nói đó, để hiểu nỗi buồn chất chứa trong khóe mắt em khi ấy. Nếu em là sóng thì tôi, chắc chắn là bờ cát trắng rồi …

… Hỏi … Sóng có mệt mỏi không? Nghĩ … Chắc mệt rồi … Hỏi … Thế sao vẫn cứ xô bờ? … Nghĩ … Yêu rồi … Hỏi … Sao bờ không giữ sóng mà cứ để sóng xa dần xa như thế? … Nghĩ … Anh đã nghĩ lâu lắm rồi và câu trả lời chỉ vừa xuất hiện trong đầu anh, khi anh vô tình đọc được những trang giấy kín chữ trong phòng em hôm qua. Anh yêu em. Anh không giữ em vì anh yêu em. Anh muốn em tự do yêu, muốn em yêu anh thật tự do theo ý em. Để rồi, 1 ngày kia, nếu em chán anh, em sẽ không vướng bận mà ra đi và anh, anh cũng sẽ đau, đau 1 mình thôi. Anh biết … Nếu anh giữ em thì sẽ ra sao … Em thường xem báo, nghe đài, … đúng không? Em biết rồi đấy. Khi bờ giữ sóng lại, là khi nước biển mênh mông tràn ngập trên mặt đất, cũng là khi thiên tai bắt đầu. Không có hạnh phúc đâu em. Sẽ chỉ có những mất mát và những giọt nước mắt mà thôi. Thế thì tại sao? ... Anh không đủ tự tin để có thể giữ em mãi. Sẽ có 1 ngày, em ra đi như … cô ấy. Vậy … hãy cứ để tình yêu lớn lên trong anh, trong em, theo 1 cách tự nhiên nhất. Anh biết … rồi cũng sẽ có nước mắt thôi nhưng thà cứ để như thế … cứ để nước biển xâm thực … chậm thôi … đau chầm chậm thôi …Thế nhé! Anh yêu em, yêu nhiều thật nhiều! …

… Và … sóng vẫn cứ xô bờ như thế … cát trắng vẫn cứ lặng im như thế … nhưng như bạn biết đấy, tình trạng xâm thực vẫn đang tiếp tục … như tình yêu của sóng và cát trắng - nó vẫn đang lớn dần lên - 1 tình yêu mang đến bao mất mát và đau thương … liệu nó có nên tồn tại và phát triển không? …

… 1 tình yêu như tình yêu của sóng và cát trắng … tôi biết nó đang tồn tại ở đâu đó .. bên cạnh tôi và rất gần … gần đến nỗi mà … tôi có thể cảm nhận được, vui niềm vui mà sóng và cát có, đau nỗi đau mà sóng và cát có … Ở đâu nhỉ? ... Trời biết …

… Bạn có thể tin hoặc không tin câu chuyện của tôi bởi vì … có những cái thật, cũng có những cái không thật … nhưng … cuộc sống vốn không có giá trị tuyệt đối …

Vườn thất lạc

Đề tựa:

~ Nếu có một ngày phải rời khỏi thế gian này, tôi hy vọng chỗ tôi quay về sẽ là trong lòng em. Cho dù tôi phải uống chén nước QUÊN của sông Nại Hà để xoá đi tất cả mọi ký ức về trần gian, thì kiếp sau, tôi vẫn còn có thể mang những ký ức về đôi ta để tìm lại em.~


Một

Vào đêm tân hôn, tôi đột ngột hỏi Đinh Vũ câu ấy:

- Vũ, chúng mình rồi sẽ có ngày già đi, rồi phải chết. Nếu anh có thể chọn, anh hy vọng nơi anh VỀ là đâu?

Buột miệng rồi, tôi rất hối hận. Ngay trong ngày cưới đại hỷ, sao tôi lại dại mồm thế này.



Quả nhiên, Đinh Vũ im lặng. Tôi đang định nói vài câu cải chính, thì anh đã trả lời:

- Nếu có một ngày phải rời khỏi thế gian này, anh hy vọng chỗ anh quay về sẽ là trong lòng em. Cho dù anh phải uống chén nước QUÊN của sông Nại Hà để xoá đi tất cả mọi ký ức về trần gian, thì kiếp sau, anh vẫn còn có thể mang những ký ức về đôi ta để tìm lại em.

Trong bóng tối, tôi không nhìn rõ nét mặt Vũ. Nhưng sự chân thành và kiên định trong âm sắc ấy đã chấn động tâm hồn tôi mạnh mẽ.

Đúng, lúc đó, tôi là người phụ nữ hạnh phúc nhất thế giới.

Đinh Vũ là người đàn ông dịu dàng. Tôi không biết liệu có phải chính tính cách đó đã ngăn trở anh, cho đến giờ anh chỉ là một viên chức bình thường trong công ty. Khi mới kết hôn, rất nhiều bạn bè tôi đều không hiểu nổi vì sao tôi chọn anh. Dù gì thì lương anh cũng chỉ bằng một phần tư thu nhập của tôi. Còn tôi, tôi vẫn cho rằng trái tim dịu dàng của anh đã đủ để vỗ về những mỏi mệt mỗi ngày của tôi.

Lấy nhau hơn nửa năm, chúng tôi vẫn sống trong một căn hộ nhỏ trong khu tập thể ba tầng của công ty. Tuy chỉ là một căn hộ nhỏ bé ba buồng, nhưng chúng tôi đều hài lòng. Theo cách mà Đinh Vũ nói: "Nhà riêng và bánh mì rồi một ngày đó ta sẽ có!". Cho dù tôi rất mong được ở một căn phòng xinh đẹp, nhưng trong thành phố đắt đỏ này tôi chỉ mong thu xếp được cho cuộc sống từng ngày.

Song, cũng cùng với thời gian trôi đi, tôi dần dần cảm thấy một nỗi buồn rầu. Tôi đã từng tin rằng, bình dị mới là cốt lõi của mọi tình yêu. Vậy nhưng cuộc sống theo cách ngày lại như ngày qua, đã làm tôi buồn ghét. Những gạo dầu mắm muối đã thay cho lãng mạn đẹp đẽ, những điều nhạt nhẽo mà hôn nhân bày ra làm tôi bắt đầu hoang mang trước những lối đi tương lai.

Tôi vô cùng hy vọng Vũ cũng có thể cảm thấy, hoặc là cách khác, anh sẽ có một thay đổi nào đó. Nhưng anh dường như tĩnh lặng, bình yên sống ngày như ngày. Đinh Vũ viết văn rất hay, anh đã từng viết những truyện ngắn nho nhỏ, vì thế sau khi tan sở anh chỉ thích về ngồi hí húi bên bàn viết lách. Tôi vẫn mong anh tập trung tâm sức vào công việc, nhưng chẳng thấy hiệu quả. Những hoang mang lẫn buồn bã tích tụ nhiều ngày từ cuộc sống vợ chồng làm trái tim tôi chai sạn và bắt đầu khép kín mình, tôi không còn cảm nhận được tình yêu từ anh ấy.

Hứa Dũng bước thẳng vào cuộc sống của tôi trong thời điểm đó.

Dạ tiệc của công ty, tôi ngồi một mình ngoài rìa sàn nhảy nhấm nháp rượu vang, giữa lúc nhàm chán đó, một người đàn ông trung niên mời tôi khiêu vũ. Tối đó đã nhiều người tới mời tôi nhảy, nhưng đều bị tôi tìm lý do khéo léo thoái thác. Vậy mà người đàn ông trước mặt tôi, mỗi cử chỉ đều toát ra vẻ đàn ông chững chạc, đặc biệt có một vẻ hấp dẫn của kẻ thành đạt trong sự nghiệp, đã làm tôi khó cưỡng. Tôi và anh ta dìu nhau nhè nhẹ trong đám đông khiêu vũ và tiếng nhạc. Ánh đèn lấp loá của dạ tiệc làm tôi có lúc như mê đi. Anh ấy thì thầm khe khẽ bên tai tôi:

- Trần Nhiễm, tên em phải không? Phòng kinh doanh?

Tôi hơi bất ngờ, ngước mắt lên nhìn. Người đàn ông này không thật cao, có lẽ chỉ 1m76, nhưng có một phong thái khiến tôi phải ngước lên nhìn.

- Em lạ lắm phải không? Chẳng lẽ ngay cả tên nhân viên mình mà anh cũng không nắm rõ, thì hoá ra anh cũng vô tình lắm à!

Giọng nói nhẹ nhàng ấy lại làm tim tôi hơi thót lại, tôi nghi hoặc hỏi:

- Anh là...?

Đúng lúc đó, bản nhạc kết thúc. Anh ta ôm nhẹ tôi, nói khẽ bên tai:

- Tôi là Hứa Dũng. Em là người phụ nữ duy nhất anh khiêu vũ cùng trong đêm nay.

Nói xong, anh ta đi khuất ngay, để lại tôi ngơ ngẩn đứng đấy. Người đàn ông này, không lẽ là Phó tổng giám đốc công ty chúng tôi? Và tôi, là người phụ nữ duy nhất khiêu vũ cùng anh ấy đêm nay? Một chút kiêu hãnh và êm ái len trong tôi.

Tôi về nhà lúc quá nửa đêm về sáng, mở cửa, Vũ vẫn phục bên đống bản thảo của anh. Thấy tôi về, anh ấy thu gọn bản thảo rồi vào bếp bưng ra một bát mì.

- Vợ ơi, em có mệt không? Bát này để dành cho em này...

- Mì thịt trứng, phải không? - Tôi ngắt lời chồng.

Đinh Vũ hơi bối rối lắc đầu. Cưới nhau đã lâu, anh ấy vẫn cứ cái điệu như ngày còn yêu nhau, làm động tác này nếu lúng túng không biết phải làm gì. Tôi cũng không hiểu vì sao tôi đã ngắt lời anh, nhưng đêm nay tôi cảm thấy dường như tôi đang lén lút làm gì đó, nên rồi buột miệng:

- Anh ngoài việc viết lách, rồi nấu mì thịt trứng ra, thì anh còn làm được gì khác?

Gương mặt Vũ biến sắc. Tôi hơi hối hận, nhìn bát mì nóng tưng bừng chồng tôi bê trong tay, nhẹ giọng lại:

- Em xin lỗi, Vũ, có lẽ em mệt quá đấy thôi!

Đinh Vũ cũng nhẹ nhõm lại, nhắc dịu dàng:

- Thế thì hay là em đi nghỉ sớm đi ?

- Vâng ! - Tôi gật đầu. Đêm ngủ tôi gác đầu quay lưng về phía Vũ, như chúng tôi chưa nói năng gì, trong đêm tối, dáng dấp chắc chắn và lịch duyệt của Hứa Dũng quanh quẩn trong đầu tôi.


Hai

Thời gian buồn tẻ kéo thêm vài ngày, hôm nay cuối tuần. Vừa tan sở, Hứa Dũng gọi điện cho tôi. Tôi không hề ngạc nhiên khi vì sao Hứa Dũng biết số máy di động của tôi, thì anh ấy là sếp. Khi tôi về nhà, Đinh Vũ phấn khởi tràn trề rủ cả hai cùng ra công viên bên sông, bởi từ ngày hôm nay, công viên sẽ mở cửa tự do đón khách miễn phí vé. Tôi điềm đạm nói, tối nay đồng nghiệp hẹn gặp. Có thể thấy nét thất vọng trên mặt Vũ, nhưng anh thay đổi ngay, cười nói thế thì em vui vẻ đi chơi nhé.

Khách sạn Hoàng Luân bốn sao rất nổi tiếng trong thành phố. Những người ra vào đây không giàu thì cũng sang. Tôi vừa đến thềm đã thấy Hứa Dũng, mặc bộ vét màu xanh đứng chờ. Khi tôi cùng Hứa Dũng bước vào sảnh, khung cảnh sang trọng hào hoa làm tôi hơi choáng váng. Chính giữa đại sảnh là bồn phun nước đầy màu sắc, phía sau có một chiếc bục nhỏ hình tròn, một nữ nghệ sĩ dương cầm đang nhàn nhã chơi một khúc nhạc dịu dàng bay bổng. Những bàn ăn quanh đó đầy những đôi nam nữ trang phục sang trọng thời thượng.

Tôi ngầm liếc nhìn quanh và hơi ngần ngại bởi bộ quần áo của tôi có thể đã bị coi không còn là mốt, tôi thầm buồn bã. Hai chúng tôi ngồi sau tán lá một cây cọ của sảnh lớn. Nơi góc nhìn thấp thoáng, có thể quan sát toàn bộ đại sảnh nhưng từ ngoài khó nhìn tới nơi tôi.

Vài ly rượu vang đỏ, tôi dần dần thả lỏng bản thân mình. Hứa Dũng nâng ly, mỉm cười:

- Em biết vì sao hôm đó, tôi chỉ mời em khiêu vũ không?

Tôi không biết.

- Vì em ngồi đơn độc ở đó một mình đã đánh động tôi!

Tôi càng không hiểu. Công ty này mỹ nữ nhan nhản như mây trời, tôi thấy tôi cũng không phải người nổi bật.

- Tôi rất hâm mộ chồng em. Nếu tôi có một người vợ xinh đẹp như em, tôi sẽ không bao giờ để cho đôi tay cô ấy trở nên thô ráp như thế này trong khi cô ấy còn rất trẻ.

Những gì Hứa Dũng nói làm tôi bải hoải. Người đàn ông đầy sức hấp dẫn này nói với tôi những lời đầy hàm ý, làm tôi hơi sợ hãi. Thậm chí sợ gì, vào giây phút đó tôi cũng không biết. Dường như tôi giằng xé:

- Không, ngài Hứa, chồng tôi là một người đàn ông rất đàng hoàng.

Hứa Dũng lại cười:

- Em đừng tự dối mình dối người! Một người phụ nữ sống trong hạnh phúc, vì sao lại có ánh mắt đơn độc và chới với kia! Nó làm đôi mắt xinh đẹp của em mất đi thần thái!

Vào lúc đó, những lời ấy công kích mạnh vào nỗi niềm riêng tôi, tôi như một đứa trẻ, phục xuống bên bàn và khóc nức nở. Bao nhiêu mê hoảng chất chứa suốt nửa năm nay, đã bị người đàn ông này xé toang.

Trong tiếng dương cầm chao đảo, bàn tay Hứa Dũng vuốt ve mái tóc tôi, dịu dàng thì thầm bên tai tôi:

- Nhiễm, hãy để anh làm cho cuộc sống của em tươi mới trở lại, có được không?

Có thể có một vòng xoáy đã hút tôi vào, tôi gật đầu trong lúc tâm trí không còn suy nghĩ gì nữa.

Đêm ấy, tôi không về nhà.

Một người đàn ông, nhóm rực lại ngọn lửa tình trong tôi, mang tôi đi đến một nơi - vườn Thất Lạc.

Ba

Hơn một tháng sau đó, tôi sang trọng như một quý tộc. Khoác tay Hứa Dũng, như một đôi tình nhân đang yêu đương thắm thiết, ra vào những sa-lông, những buổi gặp gỡ xã giao cao cấp. Tất cả đều vô cùng hiện thực, nhưng sao tôi vẫn mơ màng như trong giấc mộng. Đêm hôm đó tôi không về, Đinh Vũ cũng không chất vấn gì tôi. Sau đó khi tới công ty, mọi đồng nghiệp đều nói Đinh Vũ đã gọi điện cho họ hỏi tìm vợ. Tôi biết Vũ đã phát hiện ra tôi nói dối, nhưng vì sao anh lại không nói toạc ra? Có điều quan hệ của tôi với Hứa Dũng cũng rất bí mật, vả lại, những nơi giao thiệp cao sang kia làm sao Đinh Vũ có thể tới được.

Nhưng Đinh Vũ cũng đổi thay. Anh đi làm về đến nhà chỉ ngồi viết lách, nếu tôi không hỏi thì hẳn anh sẽ không bao giờ mở miệng. Vũ vơ vất bất định khiến tôi càng chán, đôi lúc vô cớ, hai chúng tôi đã trở thành chiến tranh lạnh. Mỗi ngày, anh bắt đầu tự làm cơm một mình, còn tôi và Hứa Dũng ở ngoài đường đi một vòng quanh những quán ăn Nhật, nhà hàng Pháp. Những nơi ấy toàn cao sang, có thể nói là để dành cho những người như Hứa Dũng. Tôi nghĩ tôi có lẽ không thuộc vào tầng lớp này, nhưng thói thèm khát hư danh của tôi đã được vỗ về.

Tôi đang lơ đãng lựa đồ giữa hai giá quần áo thời trang giá đắt tận trời, bỗng Hứa Dũng đột ngột dừng lại. Tôi ngạc nhiên nhìn anh, anh ta không nhìn tôi, chỉ nói:

- Người đàn ông kia cứ nhìn em chằm chằm!

Tôi thuận hướng nhìn theo, tôi bỗng cứng đờ người, chân bị chôn chặt xuống đất.

Đinh Vũ.

Tôi choáng váng sững sờ. Một nơi đắt đỏ như ở đây, nơi mà Vũ không bao giờ đủ sức mua nổi cái gì, anh ấy chưa bao giờ đặt chân đến. Tôi nằm mơ cũng không ngờ anh xuất hiện trước mặt tôi. Ánh mắt của Vũ như thể đan xen bao nhiêu thứ cảm xúc, ánh mắt đó làm tôi đau kinh khủng. Tôi đẩy Hứa Dũng ra, chạy về phía Vũ: "Anh Vũ, anh nghe em nói..."

Vũ đã quay đi vội vã.

Tôi đứng lại, cắn chặt môi, nhìn theo phía anh ấy đi mất, bất động.

Hứa Dũng đi tới, ôm lấy vai tôi cười nhẹ:

- Thôi, đừng nhìn nữa, anh đưa em về nhà!

Tôi liếc anh ta, trong lòng oán trách sao lúc này anh ta lại có thể cười được. Vào giây phút đó, tôi có một tia mệt mỏi và hối hận. Tôi không đáp lại, kệ anh ta đưa tôi về đến cổng nhà. Trong nhà, Đinh Vũ đang rít mạnh thuốc từng điếu này sang điếu khác. Trong ánh đèn điện, căn phòng mù mịt khói thuốc và ánh hoàng hôn buồn bã. Chỉ vừa đây thôi mà trông Đinh Vũ đã như già lão tiều tuỵ đi bao nhiêu.

Tôi nhìn chằm chằm gương mặt năm năm yêu nhau đã thân quen, nước mắt có lẽ dân dấn. Đinh Vũ chỉ gằn từng ngụm khói, dụi tàn thuốc:

- Nhiễm, đằng nào cũng về nhà rồi thì đi ngủ sớm đi.

Giọng anh ấy lạnh lùng hơn tôi tưởng. Trong lòng tôi tràn lên nỗi bất an.

- Anh... anh không muốn hỏi em cái gì à?

Vũ lắc đầu, cười ngao ngán và khổ sở:

- Không cần nữa, có những điều mà, thà không biết thì còn tốt hơn là biết được.

Tôi cắn môi, nói khẽ:

- Vũ ! Em...

Đinh Vũ hua tay cắt lời ngang:

- Nhiễm, đừng nói nữa. Tôi thật sự không muốn nghe nữa. Chuyện của em và hắn, tôi biết từ lâu rồi!

Tôi đứng đờ ra, chỉ nhìn thấy một khoé cười cay đắng;

- Đừng quên là tôi còn bao nhiêu bạn bè ra đời còn hơn tôi nhiều. Tôi vẫn không chịu tin lời họ nói, hôm nay thì thấy tận mắt rồi. Sự vui vẻ của em khi ở bên cạnh hắn, lâu rồi anh đã không còn được nhìn thấy.

Đinh Vũ lại châm một điếu thuốc, hít sâu, nghẹn ngào:

- Nhiễm, anh rất hối hận!

Tôi oà khóc, hoá ra anh có những ý nghĩ của riêng anh. Tôi nói:

- Anh Vũ, chúng ta sẽ bắt đầu lại từ đầu, được không?

Đinh Vũ chỉ hút thuốc, lẳng lặng nhìn tôi. Nét mặt nhợt nhạt ấy khiến tôi không dám đối diện.

Sự im lặng của anh ấy đã trả lời tôi.


Bốn

Một tuần sau, tôi và Đinh Vũ đổi tờ giấy kết hôn thành tờ giấy ly hôn.

Đi ra khỏi cổng toà án, tôi choáng váng mất một lúc, hình như tất cả đều không phải là thật.

Trời trong sáng, trong không khí, một làn hơi lạ kỳ dày đặc. Những tầng mây nặng kia như đang đè ngàn ngạt lên trái tim tôi.

Chúng tôi đều chẳng nói năng gì. Đinh Vũ mở lời trước:

- Đi đi, về thu gọn đồ đạc, chờ anh ta đến đón em!

Tôi chỉ nghe, toàn thân trống rỗng, có một sự mất mát quá lớn lao. Tôi muốn khóc, một cảm xúc xuyên qua. Cho đến tận bây giờ, tất cả hoang mang như một giấc mộng, và tôi không biết thân tôi đang ở phía nào.

Đi về căn phòng từng sống bên nhau, tôi thu dọn áo xống của tôi. Tôi định để cuốn sổ tiết kiệm lại cho Đinh Vũ, nhưng anh cự tuyệt.

Ngoài nhà, tiếng còi xe hơi vang lên gấp gáp.

Hứa Dũng đã đến.

Tôi bước ra cửa, hít thở sâu một hơi, nhắm mắt lại. Cái mùi vị quen thuộc đến thế của căn phòng này từ nay sẽ thành xa lạ, và trái tim tôi hỗn loạn sẽ biết thu xếp lại từ đâu.

Hốt nhiên, Đinh Vũ gọi tôi lại, đưa cho tôi một cái hộp. Tôi nhìn anh dò hỏi, không nhận nó. Tâm trạng anh lại lúng túng như ngày xưa:

- Cái này... đây là tặng cho em. Coi như một kỷ niệm!

- Cảm ơn! - Tôi định mở ra, bị anh ngăn lại.

- Đừng xem, đi đi rồi hãy xem! Hoặc vĩnh viễn đừng mở!

Tôi lại muốn bật khóc to.

Nhìn qua cửa sổ, trời đất ảm đạm đáng sợ. Tuy mới chỉ hơn năm giờ chiều, mà sao như đêm đã gần sập.

Chiếc đèn điện treo bỗng lắc lư, tắt bụp vài giây. Tôi vô cớ lạnh toát hết cả người.

Còi xe lại vang lên ngoài cửa sổ.

Chiếc đèn tắt ngóm.

Lập loè vài bận, chiếc bóng đèn giãy giụa tống ra luồng sáng cuối rồi tắt hoàn toàn. Vào đúng sát na (*) đó, tôi nhìn thấy dòng lệ lăn dọc má Vũ.

Căn phòng rung lên chấn động dữ dội.

Tất cả đột ngột xảy ra như thế.

Chỉ trong vài giây ngắn ngủi, ngoài kia ào lên như chảo dầu sôi, tiếng người bùng lên, mọi âm thanh hỗn loạn dâng tôi đến đỉnh điểm kinh hãi.

Những lớp vữa trần rào rào rơi xuống. Căn phòng rung lên kịch liệt.

Tôi cảm thấy ngày tận thế đã đến rồi.

Một đôi tay rắn ôm tôi thật chặt, giọng nói trầm trầm bình tĩnh:

- Nhiễm, đừng sợ! Anh đỡ cho em ra, mau chạy ra xe anh ta nhanh lên!

Vào đúng lúc đó, phía ngoài nhà vọng lên tiếng ô tô nổ máy. Đinh Vũ ôm che cho tôi, mò mẫm mở cửa, tôi gào lên gọi: "Hứa Dũng! Hứa Dũng!"

Không ai đáp.

Toà nhà rung lên làm tôi không thể nào đứng vững, Hứa Dũng đã bỏ mặc tôi phóng xe ra xa tháo thân, ý nghĩ làm cả người tôi lạnh toát đi, tràn ngập trái tim tôi là nỗi đau đớn bị lừa dối và tuyệt vọng.

"Rầm rầm" những tiếng đổ cực lớn, hầu như cùng một lúc, tôi bị tay Vũ ép mạnh vào một bên. Trong tối tăm, một vật rất nặng đè lên đùi tôi, quá đau đớn tôi thét lên. Tiếp theo tôi nghe thấy Vũ hự lên một tiếng.

Nỗi kinh hãi của tôi chi phối mọi tư duy, tôi bắt đầu lảm nhảm: " Đồ khốn kiếp! Nó đã chạy trước rồi! Khốn nạn!" Chửi một lúc cơn đau dữ dội nổi lên, cũng giúp tôi tỉnh hẳn khỏi cơn mê hoảng. Tôi thử cất giọng gọi Đinh Vũ.

Trong bóng tối, tiếng Vũ rõ mồn một: "Anh không sao đâu em. Nhiễm, em có bị sao không?"

"Đùi em bị đè rồi, không thể cử động được." Tôi nói lẫn khóc: "Thằng khốn nạn, nó bỏ chạy rồi, thằng khốn nạn!"

Đinh Vũ không đáp, rất lâu sau, thở ra một âm thanh: "Bây giờ thôi đừng nói phí lời. Tốt xấu gì anh cũng luôn bên em". Dừng lại một lúc, Vũ có vẻ buồn: "Kiểu này có lẽ phải chờ sáng mai mới có người tới cứu ta ra, đùi anh cũng bị đè chặt rồi".

Nỗi khủng khiếp của địa ngục này tôi chưa bao giờ gặp, đau đớn sợ hãi làm tôi không còn bình tĩnh được.

Tôi cảm thấy tôi sắp phát điên.

- Nhiễm! - Vũ gọi tôi, giọng phảng phất cười: "Em à, em còn nhớ lúc mới cưới, em hỏi anh cái gì không?"

-.....

- Em quên à? Em nhớ lại đi. Đêm hôm đầu tiên của mình ấy! - Giọng Vũ vẫn bình tĩnh, làm tôi vững dạ một chút. Tuy không hiểu vì sao lúc nguy cấp này anh lại nhắc chuyện cũ, nhưng tôi vẫn thật thà trả lời.

- Em nói xem, báo ngày mai liệu có đăng tin, đầu đề... đầu đề là... cặp vợ chồng vì tình, chết trong cơn địa chấn không? - Giọng Vũ run lẩy bẩy. Tôi hoảng hốt, vội vàng hỏi: "Vũ, anh có sao không?".

Trong bóng tối dày đặc vô biên, chỉ có anh làm tôi yên lòng.

- Anh... anh không sao đâu, em ơi... em còn lo cho anh sao? ... hụ hụ... Một cơn ho sặc kịch liệt, một sự im lặng lâu tuyệt đối. Trong lúc cuống cuồng, tôi giãy giụa bạt mạng, vết thương ở đùi xông thẳng lên óc, tôi ngất đi.

Không biết đã bao nhiêu thời gian, tôi dần dần tỉnh lại. Mở mắt ra, vẫn là một mảng đen ngòm. Hoảng loạn sợ hãi như một móng vuốt khổng lồ của ma quỷ chụp lấy người tôi, tôi gọi to Đinh Vũ trong nỗi cô đơn cực độ.

Rất lâu, mới nghe thấy tiếng anh yếu ớt: "Nhiễm, anh... nằm ở đây, em... em vẫn chịu được chứ?"

Tôi cuối cùng đã khóc oà được lên: " Vũ, anh Vũ ơi... em sợ.."

- Đừng khóc, đừng khóc! - Vũ có vẻ lo lắng-"Anh... còn... ở bên em, em đừng... đừng khóc..." Biết anh đang cố hết sức trấn tĩnh để an ủi tôi, trái tim tôi dường như bị xé rách ra một mảng lớn.

- Đừng khóc, anh... anh từng bảo em, cho dù... bao nguy hiểm, anh luôn... ở bên cạnh em..- Hơi thở của Vũ ngày càng dồn dập.

- Anh Vũ, anh đừng làm em sợ, anh đừng doạ em! Ôi... Tôi không khóc ra tiếng được.

Vũ đã không trả lời tôi.

Tôi hoảng kinh, tim phổi lộn tùng phèo.

- Hụ... hụ... Nhiễm! anh... anh buồn ngủ...quá!

Nước mắt tôi dào ra như suối: "Đừng, anh Vũ, anh phải cầm cự, anh không được ngủ!"

- Hư...hư, anh... anh không ngủ... anh muốn bên... bên em... đến sáng mai...- Đinh Vũ yếu ớt như một giọng nói phiêu dạt từ trên không trung.

Một đống lửa bùng lên thiêu đốt ngực tôi, trong đầu óc không ngừng hiện ra những ký ức ngày yêu nhau và lúc kết hôn. Tuy rằng bình lặng thế, nhưng đến giờ tôi mới phát hiện sự bình yêu đó vô cùng hiện hữu và quý giá. Tôi triền miên tự đau khổ, trong khi lại không hiểu ra những hạnh phúc tôi theo đuổi được hoài sinh từ chính trong những thứ bình dị đó. Và tôi, cho đến lúc sinh tử cập kề này mới phát giác ra.

- Nhiễm ơi... anh... lạnh quá..., có thể... anh không cách nào... bên em được... nữa- Vũ vì sao vẫn còn tự trách mình!

- Không! - Tôi dùng hết sức lực kêu to: "Em không cho! Anh Vũ, anh bảo anh sẽ ở bên em, em không cho anh bỏ em, em muốn sống với anh hết cả đời này! Em xin anh đồng ý!"

Trong tối đen, là một sự yên tĩnh vô tận. Không khí lạnh lẽo ngập đầy thứ mùi của chết chóc.

Giữa đau đớn vô biên, Đinh Vũ dường như chỉ lào thào tự mình nghe, yếu ớt:

- Nếu như... có một ngày... sẽ... sẽ phải chia tay... thế gian này, anh hy vọng... nơi quay về... sau cùng... là trong... lòng em... cho dù... cho dù...uống chén nước Quên... anh... kiếp sau... vẫn... vẫn sẽ... tìm...

Cho dù tôi ra sức gọi tên, cũng không còn nghe bất cứ âm thanh nào của Vũ nữa. Nỗi đau xé ruột xé gan làm tôi vỡ tan sụp đổ.

Trong tối tăm lạnh buốt xương, chỉ có nỗi đau vô tận của tôi.

Không rõ đã qua bao nhiêu tiếng đồng hồ, tôi mới được cứu ra từ trong đống phế tích tan hoang.

Trước mắt tôi là cảnh tượng cả đời tôi vĩnh viễn không thể quên.

Một mặt tường đè cứng lên nửa người Đinh Vũ, chỉ còn ló ra đầu và tay trái. Dưới thân thể Vũ là một bãi máu đã thành màu nâu cứng. Khuôn mặt Vũ còn ngoái về hướng tôi nằm, mang nụ cười, như còn đang chuẩn bị an ủi nỗi sợ hãi cho tôi. Trên khuôn mặt trắng nhợt như sáp nặn ấy, là một đôi mắt đã vĩnh viễn khép.

Ngực tôi như bị khối nặng ngàn cân đè, phục xuống bên anh, ôm lấy đầu anh, dùng hết sức lực còn lại thét lên: “Đinh Vũ…”

Âm thanh xé đống đổ nát, nhưng không gọi lại được Vũ đã ngã vào trong giấc ngủ vĩnh viễn.

Những người cứu hộ quanh tôi đều rơi nước mắt.

Một tháng sau, khi Hứa Dũng ôm bó hoa tươi xuất hiện ở cổng bệnh viện đón tôi, tôi đã cầm bó hoa ném thẳng vào mặt anh ta. Bên giường bệnh của tôi, một chồng bản thảo bừa bộn, chính là cuốn sách mà Vũ viết trong những lúc rảnh rỗi: “Tôi yêu vợ tôi”. Trong đó là những dòng ghi chép tất cả những gì trong cuộc sống của hai chúng tôi từ lúc còn yêu.

Tôi không mắng Hứa Dũng, tôi không muốn tâm hồn đê tiện của anh ta làm nhục tới Đinh Vũ trong lòng tôi.

Vâng, trong lòng tôi là Đinh Vũ, một hộp tro nhẹ bỗng.

Anh ấy từng nói, trong lòng tôi là nơi anh ấy muốn quay về.

Tôi muốn kiếp sau anh ấy vẫn còn tìm ra tôi.